NENE HATUN

1877 yýlý Kasým ayýnýn 7'sini 8'ine baðlayan gece, civarda bulunan iki Ermeni köyünden gizlice harekete geçen kalabalýk bir çete, sinsi sinsi yaklaþýp Erzurum'un meþhur Aziziye Tabyasý'na girmeyi baþarmýþtý. Türk-Rus harbinin kanlý ve karanlýk günleriydi; tabyayý savunan bir avuç Türk askeri derin uykuda idi. Yataklarýnda bastýrýldýlar ve uykuda kýlýçtan geçirildiler kahpece. Ve arkadan gelen Rus kuvvetleri de hiç bir mukavemet görmeksizin Aziziye Tabyasý'na yerleþtiler.Bu kahpe baskýndan yaralý olarak kurtulan bir asker, koþa koþa Erzurum'a varýp kara haberi yetiþtirdi. Minarelerden sabah ezâný yerine "Moskof Aziziye'ye girdi!" sesleri yükselmeye baþladý.

Bir anda bütün Erzurum duymuþtu, bu kara haberi. Ve bir anda bütün Erzurum þahlanývermiþti. Tüfeði olan tüfeðini kaptý, olmayan eline ne geçirdi ise; týrpan, kazma, kürek, sopayý alýp sokaklara döküldü. Erkekli, kadýnlý bütün Erzurum halký Aziziye'ye doðru koþmaya baþladý.Þehrin kenar bir mahallesindeki mütevazi bir evde oturan taze bir gelin vardý. Bir gün evvel, aðabeyi Hasan cepheden aðýr yaralý olarak eve getirilmiþ ve birkaç saat önce, bu taze gelinin kollarý arasýnda can vermiþti. Kocasý cephede idi.Minarelerden yükselen "Moskof Aziziye'ye girdi" seslerine, seferber olup koþanlarýn uðultularý karýþýyordu. Taze gelin, bu kara haberi duymuþ gibi aðlamaya baþlayan üç aylýk bebeðini emzirip, uyuttu. Usulca onu beþiðine býraktý ve heyecan dolu bir sesle: "Seni bana Allah verdi, ben de seni Allah'a emanet ediyorum yavrum" diye mýrýldandý.Sonra þehit kardeþinin döþeðine seðirtti. Ölüyü alnýndan öptü: "-Seni öldüreni öldüreceðim ben de" dedi, kin dolu bir sesle.Ve masanýn üzerinden satýrý kapmasýyla, kapýdan dýþarý fýrlamasý bir oldu. O da çýlgýnca Aziziye'ye doðru koþmakta olan kadýnlý-erkekli, taþlý-sopalý kalabalýðýn arasýna karýþtý.Bütün Erzurum, o Dadaþlar diyarý þahlanmýþtý. Erzurum halký bir sel gibi akýyordu, canýn dan aziz saydýðý Aziziye Tabyasý'na doðru.Aziziye'ye yerleþmiþ bulunan Moskof, tabyaya yaklaþmakta olanlara karþý yaylým ateþine geçince, bir hayli Erzurumlu kýrýldý. Onlarýn kýrýlýþýný görmek, ayakta kalabileni büsbütün þahlandýrmýþ ve tabyanýn demir kapýlarýna gülle gibi yükselen kalabalýk, bir anda içeri doluvermiþti. Demir kapýlar bile dayanamamýþtý bu olaðanüstü imân karþýsýnda.Aziziye'de boðaz boðaza kanlý bir dövüþtür baþladý. Balta, týrpan, kazma ve sopasý olmayan pençeleriyle Moskofun gýrtlaðýna yapýþýyordu. O toplu tüfekli ordu, tam bir bozguna uðramýþtý bu ilahi þahlanýþ karþýsýnda. Türk demeye dili dönmeyen Moskof askerleri Osmanlýyý da kýsaltýp, sadece "Osman"a çevirmiþlerdi. Baþý dara gelen "Osman teslim" deyip canýný kurtarmaya bakýyordu. Baþka bir zaman olsaydý, Türk'ün merhameti galebe çalardý belki. Fakat bu zaman, baþka zamanlardan çok farklýydý. Aziziye'nin dýþýnda ve içinde kadýnlý, ihtiyar lý, çocuklu yüzlerce Erzurumlu, kanlar içinde yatýyordu. Onlara ateþ açanlar acýmýþlar mýydý?Ne "Osman"ý dinleyen oldu, ne de "teslim"e kulak asan". Taze gelin de elinde satýrý, karþýsýna çýkan Moskof'un kafasýna, suratýna indiriyordu. Þehit düþen aðabeyinin acýsýný, bin Moskof'u öldürse içinden atamazdý.2000'e yakýn Moskof askeri öldürülmüþ ve Aziziye kurtarýlmýþtý. Düþmanýn geri kalan kýsmý, selameti atlarýna atlayýp kaçmakta bulmuþtu. Onlarý takip etmek için Erzurum'lunun atý yok, fakat ne lazým, ruhlar kanatlýdýr. Kaçan atlýyý kovalayan yaya, yine de yakalayýp haklamayý biliyordu.Yaralýlar arasýnda taze gelin de vardý. Elinde satýrý ile dövüþürken aldýðý bir yaranýn tesiriyle o da kanlar içinde yere yýkýlmýþtý. Fakat yaralý olarak, baygýn halde bulunduðu zaman dahi elindeki kanlý satýrýný sýký sýkýya kavramýþ, býrakmýyordu hýrs dolu pençelerinin arasýndan.Adý Nene idi taze gelinin. O günden sonra da bütün Erzurum'un tanýyýp saydýðý kiþilerin arasýna katýldý. Doksansekiz yýllýk ömrü boyunca bütün Erzurumlulara Moskof'un Aziziye'de nasýl tepeleniþini anlattý. Fakat kendinden birkaç kelime ile bahsetti. Ölümünden bir yýl önce kendisini ziyaret eden NATO Baþkumandaný'na "Ben o zaman icâp eden þeyi yapmýþtým. Bugün de icâp ederse aný þeyi yaparým" demiþ ve Amerikalý generali kendine hayran býrakmýþtý