Dürrîzâde Mustafa Efendi

Dürrîzâde Mustafa Efendi, yetmişinci Osmanlı Şeyhülislamıdır. 1702 senesinde İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Dürri Mehmed Efendi de Şeyhülislam idi. Çeşitli medreselerde ilim tahsil ettikten sonra Galata Kadısı oldu. Daha sonra sırasıyla Edirne, Mekke-i Mükerreme Kadılıkları yaptı. İstanbul Kadılığı, Anadolu ve Rumeli Kazaskerliklerinde bulunarak Damadzâde Feyzullah Efendi’nin yerine Şeyhülislâm olmuştur (1756). Fakat yedi buçuk ay sonra azlolunarak Damadzâde ikinci defa tayin edilmiştir...

Üç defa şeyhülislâm oldu...
Dürrîzâde Mustafa Efendi, azlinden sonra Gelibolu’da, ikamete memur edilmiş ve 5 Şevval 1762’de Karabekirzâde Ahmed Efendi yerine ikinci defa şeyhülislâm olarak 1767’de kendi arzusuyla çekilmiştir.
Dürrîzâde Mustafa Efendi 1774’te üçüncü defa şeyhülislâm olup takriben yedi ay sonra azlolunmuş ve 1775 Şubat’ta vefat ederek Edirnekapı dışındaki Lâlizâde Çeşmesi karşısına defnolunmuştur.
Dürrîzâde Mustafa Efendi, mütevazı, afif ve salih bir zat olup hal ve tavrı ile kendisini sevdirmişti, ilm-i fıkıhtan Dürre-i Beyza isminde kıymetli bir eseri vardır, ilmiye tayinlerinde ehil ve erbabını gözetip iltimas ve himaye kabul etmezdi. Üç defaki meşihati toplam altı sene iki buçuk aydır.

Oğulları da şeyhülislamdı...
Oğullarından Ataullah Efendi (1783) ve Arif Efendi (1785) şeyhülislâm olmuşlardır. (Sultan Üçüncü Selim’in tahtan indirilip yerine Sultan Dördüncü Mustafa’nın padişah olmasından sonra, şeyhülislamlık makamında da değişiklik yapıldı. Arif Efendi, Ataullah Efendi’nin yerine şeyhülislamlığa getirildi. Yirmibeş günlük şeyhülislamlık dönemi buhranlı geçti. Arif Efendi, Sultan İkinci Mahmud’un tahta çıkmasından sonra, bu görevden azledildi.)
Dürrîzâde Mustafa Efendi’nin son nasihati şunlar oldu:
“Ahirete imanı olan dünya için muhteris olmaz. Yani illa dünya demez. Ahirette ceza göreceğini kati olarak bilen kimse dünyayı ahirete tercih etemez. Vesselam...”