Ebû Yahyâ eş-Şâmî

Ebû Yahyâ eş-Şâmî hazretleri, gazalara katılır, cihad ederdi. Şamlıların âlimlerinden olup, Mekhûl’ün akranıdır, yani ilim bakımından onun gibidir. Hadîs ilminde “sika” bir âlimdir. Ümm-üd-Derdâ, Recâ bin Hayve, Ubâde bin Şâmid’den hâdîs-i şerîf rivâyet etti. Ondan da Rebîa bin Yezîd, Saîd bin Abdülazîz, Evzâî, Yemân bin Adiy gibi âlimler, hadîs-i şerîf rivâyet edip, ilim öğrenmişlerdir.

“Şam’ın en fazîletlisidir”
Âlimler onun hakkında buyurdular ki:
İbn-i Sa’d: “O Şamlı Tâbiîn’in üçüncü tabakasındandır. Hadîs ilminde sika bir âlim olup, rivâyet ettiği hadîs-i şerîfler azdır.”
Evzâî: “Zamanında, Şam’ın en fazîletli ve seçilmişlerinden idi.”
Yemân bin Adiy: “O, Şam’da çok ibâdet eden zâtlardan birisidir.”
Rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerden bazıları:
İbn-i Muhayriz’den rivâyet ettiği hadis-i şerif: “Allah yolunda iken hâsıl olan tozla, Cehennemin dumanı, bir Müslümanın üzerinde bir araya gelmez.”
Ebûdderdâ’dan rivâyet ettiği hadis-i şerif “Siz, kıyâmet gününde, kendi isimleriniz ve babalarınızın isimleriyle çağırılacaksınız. Öyleyse, isimlerinizi güzel koyunuz.”
Ebû Cemile anlatır:
-İbn-i Ebî Zekeriyya’dan duydum. Buyurdu ki; “Abdullah bin Ebî Zekeriyya’nın meclisinde hiç kimse konuşamazdı. O derdi ki: “Allahü teâlâyı anıp, onun emir ve yasaklarından konuşursanız, sizinle ilgilenir, size kıymet veririm. Eğer, insanlardan ve onların dedi-kodu ve gıybetlerinden bahsederseniz, sizi terk eder, yanınızda durmam.”

“Verası az olanın kalbi ölür”
Utbe bin Temim bildirir: “O şöyle dedi: Çok konuşan kimsenin düşmesi, hata etmesi ve yanlışlara dalması çok olur. Bu durumda olan kimsenin verâsı (şüphelilerden sakınması) az olur. Verası az olanın kalbi, ölü bir kalb gibidir.”
Abdullah bin Ebû Zekeriyya’nın, vefat anındaki son sözleri şunlar oldu:
“Yâ Rabbi! Senin Resulün “Allah yolunda hasıl olan tozla Cehennemin dumanı bir Müslüman üzerinde bir araya gelmez” buyurdu. Beni de onlardan kabul et! Senden başka ilah yoktur. Muhammed aleyhisselama ve diğer peygamberlere ve hepsinin getirdiği kitaplara ve içindekilerinin hepsine iman ettim...”