Dedikodu yapanın şahitliği kabul edilmez

Hasan Necmeddîn Efendi Osmanlı âlimlerindendir. Rumeli beldelerinden Alacahisar’da doğdu. 1019 (m. 1610)’da İstanbul’da vefât etti. Bir sohbetinde buyurdu ki:

Dedikodu yapanın sözü kabul edilmez, reddedilir. Dedikoduyu kabul etmek, dedikodudan daha kötüdür. Çünkü dedikodu; günaha yol göstermek, onu kabul, yani onu dinlemek ise, izin vermek, onu tasdik etmektir. Bir şeye delâlet eden ile, onu kabullenip, hükmeden bir değildir. O hâlde dedikodu yapanın azâbı, sâdece dedikodusudur. Eğer doğru ise, ayıplamasında, bir kimsenin gizli bir şeyini ortaya dökmek, hürmetini gidermek, namusuyla oynamak vardır. Yalan ise, Allahü teâlâya karşı gelmek, yalan ve iftira söz ile şeytana uymak vardır. Sana bir kimse gelip, filân kimse, senin hakkında şöyle şöyle dedi, senin için şöyle şöyle yaptı dese, bu durumda şu altı şeyi yapman senin üzerine vacip olur:

1- Tasdik etmemelisin, yani söz getiren kimsenin sözlerinin doğruluğuna inanmamalısın. Çünkü nemmam, yani dedikodu yapanın şahitliği, İslâmda merdûddur. Yani şahitliği kabul edilmez. Allahü teâlâ, Hucurât sûresi 6. âyetinde meâlen; “Ey îmân edenler, eğer size bir fâsık, bir haber getirse, onu araştırın, (doğruluğunu anlayıncaya kadar tahkîk edin). Değilse, bilmeyerek bir kavme sataşırsınız da, yaptığınıza pişman olursunuz” buyuruyor.

2- Dedikodu yapanı menetmelisin. Çünkü dedikodu yapmak münkerdir. Kötü iştir. Münkerden nehy ise vaciptir. Allahü teâlâ, Âl-i İmrân sûresi 110. âyetinde meâlen; “Ey Muhammed aleyhisselâmın ümmeti! Siz beşeriyet için meydana çıkarılmış en hayırlı bir ümmetsiniz, iyiliği emreder, fenâlıktan alıkorsunuz ve Allaha îmânınızda devam edersiniz!” buyuruyor.

3- Dedikodu edene, söz taşıyana, getirip götürene, Allah için kızmalısın. Çünkü o âsîdir, günahkârdır, fâsıktır. Günahkâra buğz ise, vaciptir.

4- Yanında olmayan din kardeşine dedikodu yapanın sözü ile, sû-i zan etmemelisin. Çünkü Müslümana sû-i zan haramdır. Haramdan sakınmak ise elbette lâzımdır.

5- Dedikodu yapanın sözüne bakıp, tecessüs etmemeli, araştırmamalısın. Çünkü Allahü teâlâ tecessüsü nehyediyor ve Hucurât sûresi 12. âyetinde meâlen; “Ey müminler! Zannın çoğundan sakınınız. Çünkü, zan etmenin bazısı günah olur. Birbirinizin kusurunu araştırmayın” buyuruyor.