Akla danışmadan tâbi olmalıdır

Şerîf İzzeddîn Hüseynî hazretleri kırâat, târih ve Şafiî mezhebi fıkıh âlimidir. 818 (m. 1415)’de Şam’da doğdu. 874 (m. 1469)’de Kudüs’te vefât etti. Bir dersinde buyurdu ki:

Allahü teâlânın isimleri (Tevkîfî)dir. Yâni, islâmiyette bildirilen ismleri söylemek câiz olup, bunlardan başkasını söylemek câiz değildir. Meselâ Allahü teâlâya âlim denir. Fakat, âlim demek olan fakîh denmez. Çünkü, İslâmiyet, Allahü teâlâya fakîh dememiştir.  Allahü teâlânın isimleri sonsuzdur. Binbir ismi var diye meşhûrdur. Yâni, isimlerinden binbir tanesini insanlara bildirmiştir. Muhammed aleyhisselâmın dîninde, bunlardan doksandokuzu bildirilmiştir. Bunlara (Esmâ-i hüsnâ) denir.
Allahü teâlânın (Sıfat-ı zâtiyye)si altıdır. (Sıfat-ı sübûtiyye)si, (Mâtürîdiyye) mezhebinde sekizdir. (Eş'ariyye) mezhebinde ise yedidir. Bu sıfatları da, zatı gibi, ezelîdir, ebedîdir. Yâni sonsuz olarak vardırlar. Mukaddestirler. Mahlûkların sıfatları gibi değildirler. Akıl ile, zan ile ve dünyadakilere benzetilerek anlaşılamazlar. Allahü teâlâ, bu sıfatlarından birer örnek, insanlara ihsân buyurmuştur. Bunları görerek, Allahü teâlânın sıfatları biraz anlaşılabilir. İnsan, Allahü teâlâyı anlayamayacağı için, Allahü teâlâyı düşünmek, anlamaya kalkışmak câiz değildir.
Allahü teâlânın sekiz sıfat-ı sübûtiyyesi, zâtının aynı da değildir, gayrı da değildir. Yâni sıfatları, kendisi değildir. Kendisinden başka da değildir. Bu sekiz sıfat: Hayat, ilim, sem', basar, kudret, kelâm, irâde ve tekvîn'dir. Eş'ariyye mezhebinde, tekvîn sıfatı, kudret sıfatı ile birdir. Meşiyyet de, irâde demektir. Allahü teâlânın sekiz sıfatından her biri basîttir, bir hâldedir. Hiçbirinde, hiçbir değişiklik olmaz. Fakat mahlûklara taalluk bakımından her biri çoktur. Bir sıfatın mahlûklara taalluku, etkisi bakımından çok olması, bunun basît olmasına zarar vermez. Bunun gibi, Allahü teâlâ, bu kadar çeşitli mahlukları yarattı ve hepsini her an yok olmaktan korumaktadır. Fakat O, yine birdir. Onda değişiklik olmaz. Her mahluk her an, her bakımdan Ona muhtaçtır. O, hiç kimseye muhtaç değildir.

Toplam Görüntülenme: 675

Yayın tarihi: Cuma, 28 Temmuz 2017

Bunları okudunuz mu?