Vehbi Tülek - Web Sitesi

İbn-i Hübeyre hazretleri fıkıh ve hadîs âlimlerindendir. Abbasî halîfesi Muktefî’nin veziri idi. 499 (m. 1105)’de Irak’ta doğdu. 556 (m. 1161)’da Bağdad’da vefât etti. Âyet-i kerîmelere ve hadîs-i şerîflere yaptığı açıklamalar meşhûrdur. Şöyle anlattı:

Bekâra sûresi 10. âyet-i kerîmede meâlen; “Kalplerinde hastalık vardır” buyurulan âyet-i kerîmeyi şöyle izah etmiştir: “Bazı hastalar, yediği şeyin tadını tersine alır. Yediği tatlı ise acı der, acı ise tatlı der. Kalplerinde hastalık olanlar da, hakkı bâtıl, bâtılı hak olarak görürler.”

“Allahım, işlemediğim amelin şerrinden sana sığınırım” buyurulan hadîs-i şerîfi de şöyle açıklamıştır: “Bunun iki manası vardır. Biri; insan bir kötülük işler ve bunu beğenir, sonra bunu tekrar işlemeyi temenni eder. İşte bu temennisi, henüz işlenmeyen kötü amelin şerri, zararıdır. İkincisi; insan bir kötülüğü işlemez, meselâ şarap içmeyerek haramdan sakınır. Fakat bu sakınmasından dolayı, kendini beğenir, üstün görür, işte bu da işlenmeyen bir işin, amelin zararı, şerridir.”

“Su içtiğiniz zaman artırınız” buyurulan hadîs-i şerîfi de şöyle açıklamıştır: “Bu husus, su içmeye mahsustur. Yemekte sünnet ise, kabın dibini iyice sıyırmak ve parmakları yalamaktır. Su içmekte kabın dibinde artırmayı (kabın, bardağın dibinde biraz su bırakmayı) bildirmekteki hikmet, sudaki toprak ve benzeri şeyler suyun dibine çöker. Kabın dibinde bir miktar su bırakılınca, bu gibi şeyler su ile birlikte yutulmamış olur. Suyu üç yudumda içmek de böyledir. Üç kere nefes alıp dinlenerek içmek, kalpten sıkıntı ve bedenden kederi giderir.”

İbn-i Hübeyre buyurdu ki: “Günler çabuk geçti! Ömürler uçup, gitti. Nefisler hevâsına, boş isteklerine uyarak yandı! Nefisler, dâima hayra karşı çıkar. Takvâ yeri olan kalpler bomboş oldu. Takvâdan uzak kaldı.”

“İlim üç şeyle elde edilir: 1- İlme çalışmakla. Meselâ, Arabî öğrenmek isteyenin, nahiv ilmini ezberlemesi, öğrenmesi lâzımdır. 2- Öğretmekle, ilmi öğrenen, başkasına öğretirken daha iyi öğrenir. 3- İlmi tasnif etmek, yazmakla.”

“İnsanların ayıbını örtmeye çalış. Çünkü onların ayıplarının ortaya çıkması, Ehl-i İslâm için ayıptır, işlerin en evlâsı, ayıpları örtmektir.”

İşlerin en evlâsı ayıpları örtmektir