İmâm-ı Fahreddîn-i Râzî hazretleri meşhur tefsîr âlimlerindendir. İsmi Muhammed bin Ömer'dir. 1149 (H.544) senesinde İran'da bulunan Rey şehrinde doğdu. Önce, büyük bir âlim olan babası Ziyâüddîn Ömer'den ders aldı. Babası Muhyissünne Muhammed Begavî'nin talebelerinden idi. Fıkıh ilmini Kemâl Simnânî'den öğrendi. 1209 (H.606) senesinde Herat'ta vefât etti.

Fahreddîn-i Râzî, vefâtına yakın, talebelerinden İbrâhim bin Ebû Bekr İsfehânî'ye şu nasîhatte bulundu:

Cuma, 09 Haziran 2023

Şehriyârzade İbrâhim Hemedanî hazretleri fıkıh âlimi ve büyük velîlerdendir. 1209 (H. 606) yılında İran’da Hemedan'da doğdu. İlim tahsîli ile meşgul olup, kısa zamanda aklî ve naklî ilimlerde ilerledi. Büyük tasavvuf âlimi Şeyh Şihâbüddîn-i Sühreverdî hazretlerinin ders ve sohbetlerine katıldı. Hocası onu Hindistan'ın Multan şehrindeki Şeyh Behâeddîn Zekeriyyâ-i Multânî'ye gönderdi. Daha sonra Hicaz taraflarına gitti. Dönüşünde Anadolu'ya uğradı. Konya'da Sadreddîn-i Konevî ile sohbet edip, ilminden istifâde etti. Bir müddet Tokat'ta kaldı. Sonra Mısır'a gitti. Daha sonra Şam'a gitti. Burada 1289 (H.688) yılında vefât etti...

Perşembe, 08 Haziran 2023

Eyyûb-i Sahtiyânî hazretleri tâbiînin meşhurlarından olup Hadîs ve fıkıh âlimi ve büyük velîlerdendir. 685 (H.66 veya 67) senesinde Basra'da doğdu. Eshâb-ı kirâmdan Enes bin Mâlik'i radıyallahü anh görüp onun sohbetinde bulundu. Ondan hadîs-i şerîf rivâyet etti. Hadîs ilminde hâfız idi. Yâni yüz bin hadîs-i şerîfi senetleriyle birlikte ezbere bilirdi. Rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerden sekiz yüz kadarı meşhûr altı hadîs kitabı olan Kütüb-i Sitte'de yer almıştır. 748 (H.131) senesinde tâûn hastalığından Basra'da vefât etti.

Çarşamba, 07 Haziran 2023

İmâm-ı Abdurrahmân Evzâî hazretleri Tebe-i tâbiînin meşhurlarından olup fıkıh âlimi ve büyük velîlerdendir. Mezhep imamı idi. Şam ve Magrib (Fas, Tunus, Cezâyir) halkı, Mâlikî mezhebine mensûb olmadan önce Evzâî hazretlerinin mezhebinde idiler. Mezhebi, Endülüs'e Emevîler'le girmiştir. Mensupları kalmadığı için mezhebi daha sonra unutuldu. 707 (H.88) senesinde Lübnan’da Ba'lebek'te doğdu. Şam'da yerleşip orada yaşadı. Buradaki Tabiinin büyüklerinden ilim tahsil etti. İbrâhim Edhem ile sohbet ederdi. Ömrünün sonlarına doğru Beyrut'a gitti. 774 (H.157)'te orada vefât etti.

Salı, 06 Haziran 2023

Şeyh Evhadüddîn Kirmânî hazretleri Şâfiî mezhebi fıkıh âlimi ve büyük velîlerdendir. İran’da Kirmân’da doğdu. Önce Bağdât'ta ilim tahsîl etti. Evliyânın büyüklerinden Şihâbüddîn Sühreverdî hazretlerinin derslerine ve sohbetlerine kavuştu. Sonra Konya'ya geldi. Muhyiddîn-i Arabî, Şems-i Tebrîzî, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî gibi zamânın büyükleriyle görüştü. Konya'ya yerleşti. Kendisi için kurulan dergâhta dersler verip talebe yetiştirdi. En büyük talebelerinden birisi Sadreddîn Konevî'dir. Yine meşhur talebelerinden ve dâmâdı olan Ahî Evran’dır. Kirmânî hazretleri 1237 (H.635) târihinde Konya'da vefât etti...

Pazartesi, 05 Haziran 2023

Seyyid Yahyâ Şirvânî hazretleri büyük âlim ve velîlerdendir. Azerbaycan’da Şirvan’da doğdu. Sadreddîn Halvetî’nin feyiz ve bereketleri ile, ilimde ve tasavvuf yolunda pek yüksek derecelere kavuştu. Şeyh Sadreddîn hazretleri vefât etmezden önce bütün talebelerini ve sevdiklerini toplayıp onlardan söz aldı ve Seyyid Yahyâ’ya tâbi olmalarını bildirdi. 1464 (H.868) târihinde Bakü’de vefât etti. Bu mübarek zat sohbetlerinde buyurdu ki:

Pazar, 04 Haziran 2023

Seyyid Mehmed Esrar Dede, Mevlevî şeyhlerindendir. 1748 (H.1162)'de İstanbul Sütlüce'de doğdu. 1796 (H.1211)'de Galata Mevlevîhânesinde vefât etti...

Şeyh Gâlib Dede’ye intisab ederek Mevlevi tarikatine girdi. Esrâr Dede ve hocası Şeyh Gâlib'in Osmanlı Sultanı Üçüncü Selîm Hana tam bir muhabbet ve bağlılıkları vardı. Sohbetlerinde Mesnevî’den anlatırdı. Buyurdu ki:

Cumartesi, 03 Haziran 2023

Eskici Mehmed Dede Osmanlı Devleti zamânında yetişen velîlerindendir. Amasya’da doğdu. İlk tahsîlini memleketi olan Amasya'da gördükten sonra, Bursa'ya gelen Mehmed Efendi, Abdülmümin Efendinin sohbetlerinde bulunmaya başladı. Ona talebe olup ondan ilim ve feyiz aldı. Abdülmümin Efendinin torunu ile evlendi. Zamânın Bursa Kâdısı Aziz Mahmûd Hüdâyî hazretlerinin kâdılığı ve dünyânın debdebesini bırakıp Üftâde hazretlerine talebe olmasına Eskici Mehmed Dede vesîle olmuştur.

Cuma, 02 Haziran 2023

Sahhaflarşeyhizâde Es'ad Efendi Osmanlı Devleti zamânında yetişen âlimlerdendir. 1789 (H.1204) senesinde İstanbul'da doğdu. Medrese tahsilinden sonra Kadılık yaptı, sonra da Rumeli kâdıaskerliğine tâyin edildi. 1848 senesinde de, Meclis-i meârif-i umûmiyye reisliğine tâyin edildi. Bu vazîfede iken 1848 (H.1264) senesinde İstanbul'da vefât etti.

Perşembe, 01 Haziran 2023

Emîr Sultan hazretleri Osmanlıların kuruluş devrinde Bursa'da yaşayan büyük velîlerdendir. İsmi Muhammed, lakabı Şemsüddîn'dir. Babasının adı Ali'dir. 1368 (H.770) senesinde Buhârâ'da doğdu. Babasının vefâtından sonra Mekke'ye gitti. Hac farîzasını yerine getirdikten sonra Medîne'ye geçti. Burada aldığı manevi bir işaretle Bursa'ya geldi. Burada çok meşhur oldu. Osmanlı Padişahı Yıldırım Bâyezîd Han’a damat oldu. 1430 (H.833) senesinde Bursa'da vebâ hastalığından vefât etti.

Çarşamba, 31 Mayıs 2023

Salı, 30 Mayıs 2023

Hayâlî Çelebi evliyânın meşhurlarındandır. Meşhûr velî İbrâhim Gülşenî hazretlerinin oğlu ve halîfesidir. 1485 (H.890) senesinde Tebriz'de doğdu. Babasının terbiye ve sohbetlerinde yetişti. İcazet alarak dört halifesinden biri oldu. Babasının vefatından sonra Hacca gitti, dönüşte Mısır’a yerleşti. 1569 (H.977) senesinde Mısır'da vefât etti.

Pazartesi, 29 Mayıs 2023

Emir Gilân-ı Vâşî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Buhârâ yakınlarında bulunan Vaş köyünde doğdu. Seyyid Emir Külâl hazretlerinin talebelerinden oldu. Onun dersleri, sohbetleri ve teveccühlerinin bereketi ile ilimde ve evliyâlık derecelerinde yükseldi. On dördüncü asırda yaşadı ve bu asrın sonlarında vefât etti.

Pazar, 28 Mayıs 2023

Şerefüddîn Osman Efendi Şeyh Ahmed Yesevî hazretlerinin halîfelerindendir. Türkistan’da doğdu. Şeyh Ahmed Yesevî hazretlerinin sohbetlerinde bulunup dersleriyle yetişti. Talebelerinin en meşhurları arasında yer aldı. Ahmed Yesevî hazretlerinin vefâtından sonra Türkistan'da duramaz oldu ve hocasının meşhur talebelerinden bazılarılarıyla birlikte Anadolu’ya geldiler. Osman Efendi Yozgat'a bağlı Keçikıran köyünde bir zaviye (dergâh) yaparak halkı irşad etti. Bu köy bugün Osmanpaşa nâhiyesi adıyla anılmaktadır. 1240 (H.638) yılında orada vefât etti.

Cumartesi, 27 Mayıs 2023

Seyyid Ahmed Buhârî hazretleri İstanbul'un büyük velîlerindendir. Buhârâlı olup Peygamber efendimizin torunlarındandır. Küçük yaşta Hâce Ubeydullah-ı Ahrâr hazretlerine talebe oldu. Onun hasta kalplere şifâ veren sözleriyle yetişti. Hizmetiyle şereflenip, teveccühlerine kavuştu. Hocasının işâretleri üzerine yine hocasının halîfelerinden Abdullah-ı İlâhî ile berâber Anadolu'ya geldi. Kütahya'nın Simav kazâsında talebe yetiştirdiler. Sonra Ahmed Buhârî İstanbul'a geldi ve Fâtih Câmiinin batısında bir yere mescid yaptırdı. İstanbulluları irşâda, yetiştirmeye başladı. 1516 (H.922) senesinde vefât etti.

Cuma, 26 Mayıs 2023

Mevlânâ Emânullah Lâhorî, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin yüksek talebelerindendir. Pakistan’da Lâhor’da doğdu. Serhend’e giderek İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin talebelerinin büyüklerinden olmakla şereflendi. Üstün hâller, kerâmetler ve yüksek dereceler sâhibi idi. İcâzet verilerek Lâhor’a döndü. İmâm-ı Rabbânî hazretleri bu yüksek talebesine yazdığı mektuplardan birinde buyurdu ki:

Perşembe, 25 Mayıs 2023

Ebüssü'ûd Bâzinî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Kâhire'de doğdu. 1246 (H.644) senesi Kâhire'de vefât etti. İlim tahsilinde sonra talebe yetiştirdi. İmâm-ı Şârânî'nin hocalarından Dâvûd-i Magribî, Şerâfeddîn gibi yüzlerce zat ondan feyiz aldılar. Bir vaazında, güzel ahlâkın ve kötü huyların menşeini, kaynağını şöyle anlattı:

Çarşamba, 24 Mayıs 2023

İbn-i Begavî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. "Nûrî" nisbesiyle şöhret buldu. Bağdat'ta doğdu. 908 (H.295) senesinde orada vefât etti. Zünnûn-i Mısrî, Ahmed bin Ebi'l-Havârî, Muhammed bin Ali Kassâb gibi velîlerin sohbetlerinde bulundu. Büyük velî Sırrî-yi Sekatî hazretlerinin uzun müddet sohbetlerinde ve hizmetinde yetişip tasavvuf yolunda yüksek derecelere kavuştu. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri gibi velîlerle aynı zamanda yaşayıp onlarla sohbette bulundu. Çok kerametleri görüldü.

Salı, 23 Mayıs 2023

Pazartesi, 22 Mayıs 2023

Abbâd bin Abdullah Tinâtî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Fas’ta doğdu. Sonradan Şam civarında Tinat'a yerleşti. Evliyânın büyüklerinden Abdullah bin Cellâ'nın sohbetlerinde yetişti. Cüneyd-i Bağdâdî ile diğer evliyâyı gördü. 960 (H.349) senesinde Mısır'da vefât etti.

Pazar, 21 Mayıs 2023

Muhammed bin Yûsuf el-Ceyyânî hazretleri kelâm, kıraat, tefsîr ve hadîs âlimlerindendir. 654 (m. 1256) senesinde, Endülüs’te (İspanya) Gırnata’ya (Granada) bağlı Ceyyan (Jaen)’de doğdu. Gırnata’da birçok âlimden ilim öğrendi, nahiv, tefsîr, kırâat, edebiyat, târih ilimlerinde yüksek derecelere kavuştu, İlimlerdeki yüksek derecesi her tarafa yayıldı. 745 (m. 1344) senesinde Kâhire’de vefât etti. 

Cumartesi, 20 Mayıs 2023

Ali bin Humeyd el-Kûsî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Mısır'da, Kûs kasabasında doğdu. Evliyânın en büyüklerinden Abdürrahîm el-Kınâvî hazretlerinin dâmâdı ve en üstün talebesi idi. Zâhirî ve bâtınî birçok ilimleri ondan öğrendi. Ayrıca; İbn-i Dakîk-il-İyd gibi meşhur âlimlerin sohbetlerinde bulunup, kendilerinden ilim öğrendi. 1216 (H.613) senesinde Mısır'da Kınâ şehrinde vefât etti.

Cuma, 19 Mayıs 2023

Ebü'l-Hasan-ı Harkânî hazretleri evliyânın meşhurlarından olup, Silsile-i aliyye denilen büyük âlim ve velîlerin altıncısıdır. Bâyezîd-i Bistâmî'nin rûhâniyetinden istifâde ederek kemâle gelmiş, yükselmişti. On iki sene Harkân'dan Bistâm'a, hocasının kabrini ziyâret için gitti. Bu ziyârete giderken, yolda Kur'ân-ı kerîmi hatmederdi. Her gittiğinde ziyâret ile ilgili vazîfelerini yaptıktan sonra; "Yâ Rabbî! Bâyezîd'e ihsân ettiğin sana âit ilimlerden, büyüklüğünün hakkı için, Ebü'l-Hasan kuluna da ihsân eyle!" diye yalvarırdı. Geri dönerken, hiçbir zaman Bâyezîd'in türbesine arkasını dönmezdi...

Perşembe, 18 Mayıs 2023

Ebü'l-Hasan Cûsukî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin halîfelerinden, Ali bin Hîtî'nin talebesi idi. Irak’ta Cûsuk köyünde doğdu. On ikinci asır sonlarında orada vefât etti. Pekçok talebe yetiştirdi.

Çarşamba, 17 Mayıs 2023

Tâcülârifîn Muhammed Bekrî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. 1493 (H.899) yılında Kahire'de doğdu. Ebû Bekr-i Sıddık'ın “radıyallahü anh” neslindendir. Küçük yaşta ilim tahsîline başlayarak fıkıh ve diğer ilimleri öğrendikten sonra Tasavvuf yolunu, Radıyyüddîn Gazzî, Âmirî ve Abdülkâdir Deştûtî'den öğrendi. 1545 (H.952) senesinde Kahire'de vefât etti. Birçok kıymetli eserler yazdı. Eserlerinden Ikd-ul-Cevâhir-ul-Behiyye: Resûlullah efendimize salevât-ı şerîfe okumaya dâirdir. Bu kitabında şöyle nakleder:

Salı, 16 Mayıs 2023

Ali bin İdrîs Ba'kûbî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Çok kerâmetleri görüldü. Bağdât civârında yaşadı. Doğum ve vefât târihleri bilinmemektedir. Kendisi anlatır: "Allahü teâlâ bana kâinâtın bütün sırlarını bildirdi." Sonra yine; "Cennetlik ve cehennemlik olanları, kabirdekilerin hallerini bilirim" buyurdu.

Pazartesi, 15 Mayıs 2023

Ahmed bin Ebü'l-Fadl hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Medine’de doğdu. 1535 (H.942) senesi Bedir'de vefât etti. Evliyânın büyüklerinden, Aliyyül Havas hazretlerinin sohbetlerinde evliyâlık makamlarına kavuştu. Abdülvehhâb-ı Şa'rânî hazretlerinin sohbet arkadaşı ve sırdaşı idi.

Pazar, 14 Mayıs 2023

Ebü'l-Berekât Hakkârî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Lübnan'da Ba'lebek yakınlarında Beyt-i Fâr beldesinde doğdu. Burada küçük yaşta yüksek ilim sâhibi âlimlerin meclislerine devâm etti. Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin halîfelerinden olan amcası Adiy bin Müsâfir, o sırada Hakkâri civârında talebe yetiştirmekteydi. Oraya gidip onun sohbetlerinde kemale geldi. İcazet verilerek Hakkâri civarındaki talebelerinin yetiştirilmesi ile vazîfelendirildi. Cizre, Harran, Amid (Diyarbakır) evliyâsının birçokları ile görüştü. On üçüncü asrın sonlarında Hakkâri'de vefât etti. Çok kerametleri görüldü...

Cumartesi, 13 Mayıs 2023

Kâsım Seyyârî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Fıkıh ve hadîs ilimlerinde büyük âlim idi. Ebû Bekr-i Vâsıtî'nin en büyük talebesidir. Tasavvufta yetişip kemâl derecelerine ulaştı. 953 (H.342) senesinde Merv şehrinde vefât etti. "Seyyârî" adıyla bilinen yolun kurucusudur.

Cuma, 12 Mayıs 2023

Ahmed bin Câfer Sebtî hazretleri evliyânın meşhurlarındandır. Ebû Abbâs Sebtî diye tanınmıştır. 1130 (H.524) senesinde Fas’ta Sebte'de doğup, 1204 (H.601) târihinde Merrâkeş'te vefât etti. Menkıbeleri herkesin arasında yayıldı. Şihâb el-Mukrî, Nefh-ut-Tayyib ismindeki eserinde, onun hayâtını anlatmış, büyük âlimlerin onu övdüğünü, en büyük velîlik derecesinde bulunduğuna şehâdet ettiklerini bildirmiştir.

Perşembe, 11 Mayıs 2023