Vâiz ve fakîh Recâ bin Hayve

Recâ bin Hayve, Tâbiînden olup, velî ve büyük bir fakîhdir. 730 (H.112) târihinde vefât etti. Aynı zamanda tesirli ve fasîh konuşan bir vâiz idi. Halîfe Süleyman bin Abdülmelik, ondan kendisine mektup yazmasını istemişti. Halîfe olmadan önce ve sonra Ömer bin Abdülazîz ile çok yakın dostlukları vardı. Süleyman bin Abdülmelik’e kendisinden sonra, Ömer bin Abdülazîz’i halîfe yapmasını, o tavsiye etmişti...

“BEN ONA YAPACAĞIMI BİLİYORUM!”
Recâ bin Hayve, fakihliği yanında, büyük bir hadîs âlimidir. Abdurrahmân bin Abdullah anlattı:
“Bir gün vaaz ve nasîhat ederken, Recâ bin Hayve; Adiy bin Adiy ve Ma’n bin Münzir’e dedi ki: Bakınız! Herhangi bir işi yapıyorsunuz diyelim. Şâyet o işi yaparken Allahü teâlâya kavuşmak, içinizden geliyorsa o işe iyi sarılınız. Eğer içinizde hoşnutsuzluk ve tiksinti duyuyorsanız hemen o işi terk ediniz.”
Recâ bin Hayve hazretleri, bir gün Abdülmelik bin Mervân’ın yanında bulunuyordu. Orada, birisinden kötü bir şekilde bahsedildi. Abdülmelik; “Vallahi, Allahü teâlâ nasîb ederse, elime geçtiğinde, ben ona yapacağımı biliyorum” dedi... Bir gün o şahsı yakalamış, ona cezâ vermek üzere kalkmıştı. Bu sırada, orada bulunan Recâ bin Hayve şöyle dedi: “Ey müminlerin emîri! Allahü teâlâ, sana istediğin şeyi nasîb etti. (Sen böyle arzu etmiştin. Allahü teâlâ da sana, istediğin gibi fırsatı verdi.) Öyleyse, sen de Allahü teâlânın sevdiği bir şey olan, affı yap!”
Bu söz üzerine, Halîfe Abdülmelik bin Mervân, o şahsı hemen affetti ve ona ihsânlarda bulundu...

KENDİNE İHANET ETMEK!..
Recâ bin Hayve buyurdu ki:
“Bir mezarlığa uğrayıp da, oradakilere duâ etmeyen ve kendini düşünmeyen kimse, hem kendine, hem de kabirdekilere ihânet etmiş sayılır.”
“Bir kimsenin, dîninde sağlam bir bilgisi olmadan, Müslümanlardan uzakta kalması hiç doğru değildir. Dînî bilgileri öğren sonra uzlet et!”
Recâ bin Hayve hazretleri vefat ederken buyurdu ki:
“İslâm, insanı îmân nîmetiyle süsler. İnsanın; îmânını, takvâsıyla; takvâsını, ilmiyle; ilmini, hilmi, yumuşaklığı ile; hilmini de rıfk, tatlılık ile süslemesi ne kadar güzeldir...”