ebü'l-fadl Defterî Muhammed Bitlisî
Ebü'l-Fadl Muhammed Efendi, ilk tahsilini babasının huzûrunda yapıp, dinin temel bilgilerini öğrendi. İstidâdı, kabiliyeti ve şiir söylemekteki mehâreti pek fazla olduğundan, daha küçük yaşta güzel şiirler söylemeye başladı. Sultan Bâyezid-i Veli için, gayet edibâne ve beliğ olarak yazdığı bir kasidesini sultânın huzûrunda okuyarak, hayır duâlarına, ihsân, ikrâm ve iltifâtlarına kavuşmuştu.
Tasavvufta yüksek derecelere kavuşan Ebü'l-Fadl, Manisa ve Trablusşâm kadılıklarında bulundu. Sultânın yakından tanıdığı ve çocukluk arkadaşı olan Müeyyed-zâde Abdürrahmân Efendi, bizzat sultânın emir ve ricası ile Ebü'l-Fadl'ı kadılıktan alıp, merkeze getirtti. Gayet emin, güvenilir bir kimse olduğundan, Anadolu defterdârı olarak vazifelendirildi.
Molla Ebü'l-Fadl, daha sonra bu vazifesden alınıp, "Serdefter-i defterdârân" unvanıyla, bütün defterdârların başkanlığı makamına getirildi. Otuz üç sene gibi uzun bir müddet bu vazifeyi layıkıyla yürüttü. Tam vazifesinin erbâbı bir zât idi. Bu vazifesinden dolayı ona "Defteri" nisbesi de verilmiştir.
Ebü'l-Fadl Muhammed Efendi, yaşı ilerleyince emekliye ayrıldı ve İstanbul'da Tophâne'de, denize nâzır bir tepe üzerinde güzel bir ev yaptırdı. Orada ilim âşıklarına dinimizin yüksek bilgilerini yaymaya, anlatmaya devam etti. Daha sonra bahçesine güzel bir câmi ve bir mekteb yaptırdı. Bu câmi, Defterdâr Câmii diye meşhûrdur. Câminin batısında kendisinin defni için bir de türbe yaptırmıştı.
"CENNET KOKULARI GELİYOR!.."
O günlerde yakınlarından biri, rü'yâsında bu türbenin kubbesinin yerinden ayrıldığını ve Şam tarafına doğru gittiğini gördü. Ertesi gün bu rü'yâsını Ebü'l-Fadl'a anlattı. Bunun üzerine Ebü'l-Fadl istihâre yaptı. Rü'yâdaki işâret üzerine hacca gitmeye niyet etti ve bunun için hazırlıklara başladı. Yakınlarına veda edip yola çıktı. Hac kâfilesi Şam'a yaklaştığında, Ebü'l-Fadl; "Cennet kokusu gelmeye başladı meşşâma (burnuma)/Aceb yetişti mi kâfilemiz menzil-i Şam'a?" beytini söylemeye başladı. Nihâyet kâfile Şam'a vardığında vefât eyledi...