İctihâd, gücü, kuvveti yettiği kadar, zahmet çekerek, uğraşarak çalışmak demektir. İctihâddan maksat, âyet-i kerimelerden ve hadis-i şeriflerden, mânaları açıkça anlaşılmayanları, açıkça bildiren diğer ahkâm-ı şer'iyyeye kıyâs ederek, benzeterek, bunlardan yeni hükümler çıkarmaya uğraşmak, çalışmak demektir. Allahü teâlâ Kur'an-ı kerimde, "İctihâd ediniz!" diye emrediyor. Birçok âyet-i kerimeden, ilimleri derin olan yüksek derecedeki âlimlerin ictihâd ile emrolundukları anlaşılmaktadır...

İctihâd makamına layık olabilmek için, birçok şartlar vardır. Evvela Arabi yüksek ilimleri tamam bilmekle beraber, Kur'an-ı kerimin hepsi ezberinde olmak, sonra, âyet-i kerimelerin mânâ-i murâdisini, mânâ-i işârisini, mânâ-i zımni ve iltizâmisini bilmek ve âyet-i kerimelerin, indiği zamanları ve sebepleri ve ne hakkında geldiklerini, külli, cüz'i olduklarını, nâsih, mensûh olduklarını, mukayyed ve mutlak olduklarını ve bunlar gibi diğer vechelerini ve kırâat-i seb'a ve aşereden ve kırâat-i şâzzeden nasıl istihrâc edildiklerini bilmek, kütüb-i sitte ve diğer hadis kitaplarında bulunan hadis-i şeriflerin hepsini ezberden bilmek ve her hadisin ne zaman ve ne için söylendiğini ve şümûl derecesini, hangi hadisin diğerinden evvel veya sonra olduğunu, ait oldukları cihetleri, hangi vaka ve hadise üzerine söylendiklerini ve kimler tarafından nakil ve rivayet edildiklerini ve bunların her birinin hal tercümelerini bilmek, fıkıh ilminin usul ve kâidelerine vâkıf olmak, oniki ilmi, âyet-i kerimelerin ve hadis-i şeriflerin rumuz ve işaretlerini, sûri ve mânevi tefsirlerini anlayıp kavrayabilecek ayrı bir irfana, nûr-i iman ve itmi'nân ile dolu münevver ve muaffâ bir kalb ve vicdâna sahip bulunmak lâzımdır...Bu yüksek vasıflar ve husûsiyyetler, ictihâd mevki ve makamının icapları ve lüzumlu şartlarıdır.