Allahü teâlâ, kullarına acıyarak, memleketleri korumak için, bir ölçü âleti gönderdi. Bu ilâhi ölçü ile, adaleti ölçmek kolay oldu. Bu ölçü, Peygamberlerin getirdikleri dinlerdir. İslâmiyete "nâmus-i ilâhi" de denir. Bugün ve kıyâmete kadar kullanılması emrolunan ilâhi ölçü, Muhammed aleyhisselâma gönderilen şeriattir. Bu ölçüden sonra, bir de ikinci ölçü verilmiştir. Bu da, sözü geçen hâkimdir.

İnsan, medeni olarak yaratılmıştır. Yâni, öyle yaratılmıştır ki, birbirleri ile karışmak, bir arada yaşamak, yardımlaşmak zorundadırlar. Hayvanlar, medeni yaratılmadı. Medinede, şehirde birlikte yaşamaya mecbur değildirler.

İnsan nâzik, zayıf yaratıldığı için, pişmemiş yemek yiyemez. Gıdâ, elbise ve binânın, hazırlanması lâzımdır. Yâni, sanatlara ihtiyaç vardır. Bunun için de, araştırmak, düşünmek ve tecrübe yapmak, çalışmak lâzımdır. İnsanlar bir araya gelince, açıkgözler, başkasının hakkına saldırır. Zulmedenler olur. Çünkü, her nefis, istediğine kavuşmak ister. Tatlı olanı almaya uğraşır. Bu şeyleri isteyen birkaç kişi çekişmeye başlar. Bir leşe toplanan köpeklerin birbirlerine hırlamaları gibi, aralarında dövüşme başlar. Bunları ayırmak için, kuvvetli bir hâkim lâzım olur.

Alışverişte, herkes kendi yaptığının daha kıymetli olduğunu söyler. Yapılan şeylerin karşılıklı değerlerini adalet ile ölçmek lâzım olur. Eşyanın değerlerini karşılıklı ölçen şey, altın ile gümüştür. Yâni paradır. Altın ile gümüşe (Nakdeyn) denir. Allahü teâlâ, altın ile gümüşü para olarak yaratmıştır. Başka hiçbir şey, altının yerini tutamaz. Eşyanın kıymetlerini altın ve gümüşle, adaleti gözeterek ölçecek âdil bir hâkim lâzımdır. Sözü geçer olan bu hâkim de, hükûmettir. Âdil bir hükûmet, zulmü, işkenceyi önler. Allahü teâlânın emrettiği adaleti temin eder. Eşyanın kıymetlerini, adalet ile tespit eder...