"Âlemlerin Rabbi olan Allahü teâlâya, şükredenlerin hamdi gibi hamd ederim. İnsanların en hayırlısı en üstünü olan Muhammed aleyhisselâma salât-ü selâm ve O'nun Ehl-i beytine, Eshâb-ı kirâmına iyi duâlar olsun... Vefât eden kimsenin bıraktığı malın kimlere verileceğini ve nasıl dağıtılacağını öğreten ilme, (İlm-i ferâiz) denir. Allahü teâlânın Kur'ân-ı kerimde, en açık ve en geniş bildirdiği şey, meyyitten kalan mirâsın nasıl dağıtılacağıdır. Burada yapılacak işlerin çoğu farz olarak emrolunduğu için, hepsine (Ferâiz ilmi) denilmişdir.

İbni Mâce ve Dâre Kutninin "rahmetullahi teâlâ aleyhim ecmain" bildirdikleri hadis-i şerifte, (Ferâiz ilmini öğrenmeye çalışınız! Bu ilmi gençlere öğretiniz! Ferâiz ilmi, din bilgisinin yarısı demektir. Ümmetimin en önce unutacağı, bırakacağı şey, bu ilim olacaktır) buyuruldu.

Âlimlerimiz buyurdu ki: "Ölen bir kişinin geriye bıraktığı mala, sırayla dört hak tealluk eder. Önce, o maldan isrâf ve cimrilik yapılmadan; ölenin yıkama, kefenleme, defin masrafları verilir. İkinci olarak, kul borçları ayrılıp ödenir. Üçüncüsü, geriye kalan mal ve mülk, piyasaya göre değerlendirilip üçe bölünür. Bir kısmı ile, dinin emirlerine uygun olan vasiyetleri yerine getirilir. Dördüncüsü, diğer iki kısım, eşyanın değerlerine göre kendileri veya satılıp paraları vârislere, Kur'ân-ı kerimde, hadis-i şeriflerde ve icmâ-i ümmette bildirildiği şekilde dağıtılır."

Gaib olan kimse, hükmen öldü sayılır. Ana rahminde öldürülüp diyeti verilen cenin, takdiren ölü sayılır. Bu ikisinin de malları vârislerine taksim edilir. Ölüm zamânında ana rahminde bulunan vâris, takdiren diri sayılır. Bu cenin, bir oğlan veyâ bir kız imiş gibi iki türlü ferâiz hesâbı yapılıp, ikisinden hissesi çok olanı ayrılıp, geri kalan, diğer vârislere taksim edilir. Bu cenin iki seneden önce, diri olarak doğarsa, hemen ölse bile vâris olur ve ölünce mirâs bırakır. İki kardeşten biri Çin'de, diğeri Endülüs'te, aynı gün, güneş doğarken ölseler, Endülüs'te ölen, diğerine vâris olur. Çünkü, yerküresi garbdan şarka doğru döndüğü için, güneş şarkta daha önce doğmaktadır.