Büyük Hadîs âlimi Abdülmugîs Bin Züheyr
Abdülmugis bin Züheyr Bağdad'da zamânın en meşhur âlim ve evliyâsının sohbet ve derslerinde yetişti. Güvenilir bir kişi oldu. Bilhassa hadis-i şerif ilminde üstün bir dereceye yükseldi. Ebü'l-Kâsım bin Hüseyin, Ebü'l-İz bin Kâdeş, Ebû Gâlib, Ebû Abdullah bin Ali bin el-Bennâ, Ebü'l-Hüseyin bin Ferrâ, el-Müzrefi, Kâdı Ebû Bekr el-Ensâri ders okuduğu hocalardandır...
Abdülmugis hazretleri zamânının büyük âlimleri ve devlet erkânının ileri gelenleri tarafından ziyâret edilirdi. Bir defâsında halife En-Nâsır tebdil-i kıyâfet yaparak yoksul bir kimse kılığında Abdülmugis hazretlerinin ziyâretine gitti. Abdülmugis hazretleri halifeyi o kıyâfette tanıdıysa da belli etmedi. Halife;
"Yezid'e lânet etmenin câiz olup olmadığını öğrenmek istiyorum" dedi. Abdülmugis hazretleri;
"Ben şahsen lânet edilmesine karşıyım. Çünkü bu meseleye câiz diye fetvâ verecek olursak, insanlar şimdiki halifeyi de lânetleme cesâretini bulurlar" cevâbını verdi. Halife; "Niçin?" diye sordu. Abdülmugis hazretleri; "Çünkü halife, hoş olmayan birtakım işler yapmaktadır" diyerek halifenin hatâlarını imâ etti. Bundan gâyesi, halifeyi bu kötü ve çirkin işlerinden vazgeçirmekti. Halife bu sözleri duyunca yaptıklarına pişman oldu. Üzerinde hakkı olanlarla helallaştı. Çok geçmeden de vefât etti.
"İLİM DİRİLTİR, CEHÂLET ÖLDÜRÜR!"
Abdülmugis hazretleri, dinine bağlılığı, Kur'ân-ı kerim okumaktaki üstünlüğü ile çok meşhûr oldu. Vefâtına kadar, insanların kurtuluş ve saâdeti için çalıştı.
Dûbeysi der ki: "Abdülmugis, hadis-i şerif toplamak ve rivâyet etmekte büyük bir hassâsiyet gösterirdi."
Abdülmugis hazretlerinin cenâze namazı çok kalabalık oldu. Sevdiklerinden Yâkûb bin Yûsuf el-Harbi der ki:
"Abdülmugis'e rüyâda, Allahü teâlâ sana nasıl muâmelede bulundu? diye sordum. Cevâbında; ilim, kabirde insanları diriltir. Cehâlet ise, diri insanı ölülere dâhil eder, buyurdu."