Ebû Abdullah Tilmsânî

Ramazân ayında, oruçlu olduğunu bildiği hâlde ve fecir ağarmadan evvel niyet etmiş iken, fâideli bir şey yemekle, içmekle, yani gıdâ veyâ devâ olarak yenilmesi âdet olan veyâ zevk ve keyif veren bir şeyi ağızdan mideye sokmakla veyâ cimâ yapmak ve yapılmakla oruç bozulur ve kazâ ve kefâret lâzım olur. Hacamat, gıybet gibi, orucu bozmadığı iyi bilinen şeyden sonra, oruç bozuldu sanarak, bile bile yese, orucu bozularak kazâ ve kefâret lâzım olur. Ramazân'da fecirden evvel niyet etmeyen kimse, dahveden önce oruç bozacak bir şey yaparsa, iki imâma göre, hem kazâ, hem de kefâret lâzım olur. Çünkü, niyet ederek oruç tutmak imkânı mevcût iken, bu imkânı kaçırmıştır. İmâm-ı A'zam'a göre ise, yalnız kazâ lâzım olur. Dahve vaktinden sonra yer içerse, üç imâma göre de, kefâret lâzım olmaz. Kefâret cezâsı, mübârek ramazân ayının hürmet, nâmûs perdesini yırtmanın karşılığıdır. İmâm-ı A'zam'a göre, dört mezhepte de sahih olan ramazân orucunu bile bile bozmanın cezâsıdır. Şâfi'i mezhebinde, fecirden önce niyet şart olduğundan, fecirden önce niyet etmeyen veyâ zorla, özürle bozan Hanefiler de, İmâm-ı A'zam'a göre kefâret yapmaz. Kazâ, adak ve nâfile oruçları bozunca, kefâret yapılmaz. Ramazânın bir gününde, kazâ lâzım olan bir şey yaparak orucunu bozan kimse, başka gününde de bu şeyi kast ile yine yaparsa, kefâret de lâzım olur.

Hatâ ederek bozulsa, meselâ, abdest alırken, boğazına su kaçsa veyâ zor ile orucu bozdurulursa, ihtikan ederse, burnuna sıvı ilâç veyâ duman yâhut, ud ağacı, anber ile tütsülenip dumanını çekerse, kulağına ilâç damlatırsa, derideki yaraya koyduğu ilâç içeri girerse, kâğıt, taş, maden parçası, pamuk, ot, pişmemiş pirinç, darı, mercimek tânesi gibi, ilâç ve gıdâ olmayan şey yutarsa, zorlayarak ağız dolusu kusarsa, dişi kanayan, yalnız kanı veyâ tükürükle müsâvi mikdârda karışık kanı yutarsa, fecir doğduğunu bilmeyerek yerse, güneş battı zannederek orucu bozarsa, oruçlu olduğunu unutup yerse, orucu bozuldu sanarak, bilerek yemeğe devâm ederse, uyurken ağzına su akıtılır veyâ cimâ olunursa, niyet etmeden oruç tutarsa veyâ ramazânda sabâha kadar niyet etmeyip, sonra niyet etse bile, dahveden sonra oruç tutmazsa, bunların hepsinde oruç bozulur ve bayramdan sonra, bir günü için yalnız bir gün kazâ etmek lâzım olur. Kefâret lâzım olmaz.