Hacı Dost Muhammed Kandehârî
"EVLİYÂNIN BİRİNCİ ALAMETİ..."Hacı Dost Muhammed Kandehâri'nin sevdiklerine yazdığı mektuplar toplanarak kitap hâline getirildi ve "Mektûbât" adı verildi. 1895 senesinde Mültan'da basılmıştır. Molla Mir Vâiz Sâhib Ahmedzâde'ye yazdığı bir mektupta şöyle buyurdu:
"Ey kardeşim biliniz ki gerçek evliyâ ile evliyâlık iddiâsında bulunan sahte kimseler arasındaki fark şöyle isbat olunur. Gerçek evliyânın birinci alâmeti Ehl-i sünnet vel cemâat itikâdında olması ve bunda derinleşmesidir.
İkinci alâmeti ise, dört hak mezhebin yâni Hanefi, Şâfii, Mâliki ve Hanbeli mezheblerinden birinin fıkıh kitaplarına uygun amel etmesidir. Öyle ki farz, vâcip, sünnet, müstehab ve mendublardan hiçbirini kaçırmaması bu hususta hatâsı ve noksanı bulunmaması lâzımdır.
Üçüncü alâmet olarak da tasavvuf ehli olanın tövbe, zühd, tevekkül, kanâat, uzlet, zikir teveccüh, sabır, murâkabe ve rızâyı elde etmesidir.
Yine evliyânın sohbetinde öyle bir tesir olur ki, dünyâ sevgisi ve dünyâya düşkün olanların sevgisi onun sohbetinde bulunanların kalbinden çıkar. Kalbinde bunlara karşı soğukluk hâsıl olur. Sohbetinde bulunanlar gafletten kurtulurlar.
Gerçek veli kendini hiçbir kimseden üstün görmez ve aslâ medhetmez. Ahlâk-ı hamidiye ve beğenilen vasıflara sâhib olur. İşte böyle bir zâtın sohbeti büyük nimettir.
"BÖYLE KİMSELERDEN SAKIN!"
Eğer bir kimse şeyh, mürşid olduğunu söyler fakat sünnet-i seniyyeye uygun amel etmezse, şer'i şerifin zinetiyle zinetlenemez. Gıybetten, yalandan, yalan yere yemin etmekten, ahlâk-ı zemimeden sakınmazsa, böyle kimseden sakın, bin defâ sakın! Onun sohbetinden uzak dur. Hattâ onun bulunduğu şehirde durma! Olur ki bir gün ona bir meyl edersin de kalbinde büyük zarar hâsıl olur. Ona aslâ uyulmaz, o, şeytanın tuzağına düşmüş gizli bir hayduttur. Böyle bir kimseden âdet dışı harika, haller ve keşifler de görsen onunla görüşmekten aslandan kaçar gibi kaçınız!.."
Hacı Dost Muhammed Kandehâri hazretleri vefat etmeden önce buyurdu ki:
"Allahü teâlânın zikri ve O'na ibâdetle öyle meşgûl olmalı ki, O'ndan herhangi bir şey istemeye fırsat kalmamalıdır."