Hamza Efendi
Çirkin kazançlar (kesb-i habis) haram kabul edilmiştir. Haram kazançlardan bazıları şunlardır: Valilerin, hâkimlerin ve işbaşında olan diğer zevatın rüşvet yoluyla yani mücerret söz ve rica ile işi hallettikleri için aldıkları kesb-i habistir. Haramdır. Rüşvet veren de alan da ikisinin arasında vasıta yani iş görüp sebep olan da melundur. Hadis-i şerifte Efendimiz "sallallahü aleyhi ve sellem" "Rüşveti verene ve alana ve yardım edene lanet eyledi" buyurdu.
Dilencilikle kazanılan haramdır. Bir kimsenin hiç malı olmasa, fakat kazanmaya gücü yetiyorsa dilenmesi caiz değildir. Ve bir gün bir gece yiyecek kadar malı olan kimse için bir kimseden bir şey dilenmek dahi kesb-i habistir. Güreşip de halktan bunun karşılığında bir şey almak caiz değildir. Mektepte çocukların hatmetmesi gibi bir sebeple hocanın adam gönderip müjde karşılığı para veya herhangi bir şey aldırmaları çirkin kazançtır, haramdır. Talebenin köy köy, kasaba kasaba gezip para ve başka şeyler istemeleri caiz görülmemiştir.
Falcılığın her türlüsü dolayısıyla bundan kazanılan ve buna verilen para da haramdır. Sihir de falcılık gibidir. Baliğ olmamış küçük çocukların kazançlarından, malından, miraslarından kendilerine intikal eden mallarından bir şey almak caiz değildir. Yetimi ücretsiz çalıştırmak, hizmet ettirmek caiz değildir. İbadet yoluyla bir şey almak kesb-i habistir. Meselâ hatim, cüz okuyup da para ya da başka bir şey almak çirkin kazançtır. Ödünç vermek sevaptır. Misli, yani benzeri bulunan her şeyi, belirsiz bir zaman sonra, misli ile geri verilmek üzere vermeye, ödünç verme denir. Ödünç vermek, icâb ve kabul ile yani alan ve verenin anlaşmaları ve sözleşmeleri ile sahih olur. Bir altın ödünç alan, bir altını öder. Değeri değişti diyerek önceki veya sonraki değerde gümüş veya kâğıt lira veremez. Bunlar yerine altın da veremez. Alacaklı kabul ederse caiz olur.
Bir kimse gücü var iken borcunu ödemezse, alacaklı veya başkası, bundan zor ile alabilir. Fakat alacaklının mümkünse borçluyu sıkıştırmaması en güzel davranıştır.