Haram Işlemekte Olanı Söz Ile Menetmelidir

Farzın yapılmasını, haramdan sakınılmasını emretmek, farz-ı kifâyedir. Sünnetin yapılmasını emir, mekruhtan nehyetmek, sünnettir. Haram işlemekte olan, el ile menedilmez. Söz ile menedilir. Yâni, kötülüğü, zararı anlatılır. Haram işlemeye hazırlanan, el ile menedilir. Söz ile, el ile nehyederken, fitne, zarar çıkarmamak lâzımdır. Nehyin faydalı olacağını önceden bilmek lâzımdır. Zann-ı gâlib, yâni çok zannetmek de, bilmek demektir.

Hubb-u fillah, buğd-u fillah olmayınca, yapılan ibâdetlerin faydası olmaz. Emr-i mâruf özürsüz terk edilirse, duâlar kabûl olmaz. Hayır ve bereket kalmaz. Cihâdda ve müşkil işlerde zafer nasip olmaz. Gizli işlenen günah, bunu işleyene zarar verir. Açıkça işlenirse, herkese zararı dokunur. Bir kimsenin kötülemesi ile, bir insanı kötü bilmemelidir. Bir kimsenin kötülemesi gıybet olur. Bunu dinlemek de haram olur. Bir insanın fâsık olduğu, iki âdil şâhidin, bunun bir münker işlediğini gördüklerini bildirmeleri ile veya kendi tecrübesi ile anlaşılır. Günah işleyeni görüp de, gücü, kudreti olduğu hâlde, neh etmemek, (Müdâhene) olur. Müdâhene edenlerin, kabirden maymûn ve hınzır şeklinde kalkacakları, hadis-i şerifte bildirilmiştir.

Emr-i mâruf yapanı, arkadaşları sevmez. Müdâhene yapanı severler. Zâlim olan hükûmet adamlarına söz ile emr-i mâruf yapmak, cihâdın en kıymetlisidir. Nasihat vermeye gücü yetmezse, kalbi ile reddetmek de cihâd olur. Devlet adamları el ile, âlimler söz ile, diğer Müslümanlar kalb ile emr-i mâruf yapar. Emr-i mârufu Allah rızası için yapmak ve söylediğinin kitaptan vesikasını bilmek ve fitneye sebep olmamak lâzımdır. Sözünün faydası olmayacağını ve fitne çıkmasına sebep olacağını bilen kimsenin emr-i mâruf yapması vâcib olmaz. Hattâ, bâzen haram olur. Böyle zamanda, fitneye sebep olmamak için, evinden çıkmamalıdır.