Hidâyetullah Erbilî
Kerâmetler sahibi, firâseti ve ileri görüşlülüğü çok kuvvetli olan Mevlânâ Hâlid-i Bağdadi hazretleri ona; "Belki bazı ilimleri öğretmeye muhtaç olursun gel sana çeşitli ilimleri öğreteyim" buyurdu. O da kabûl edip, talebesi oldu. Akli ve nakli ilimlerde yetişerek icâzet aldı. Hocasının vefâtından sonra, Osmanlı vâlilerinden Mahmûd Paşa, Erbil ve civarına varınca, hakikatte ilim ile meşgûl olmayan, görünüş olarak o mevkilerde bulunan İmâm ve şeyhlerin hepsini yerlerinden çıkararak uzaklaştırdı. Hidâyetullah Erbili ise, Mahmûd Paşa'nın isteğiyle ders vermeye başladı. Mevlânâ Hâlid hazretlerinden aldığı ilim ve ma'rifetleri talebelerine büyük bir sabırla anlattı. Bu gelenler; "Biz bu zamana kadar bu zâtın bu kadar ilme sahip olduğunu bilmiyorduk. Hâlbuki ilim ve edeb sahiplerinden kadri yüce bir âlimmiş" diyerek hayretlerini bildirdiler...
Bu mübarek zat, sohbetlerinde daima hocası Mevlânâ Hâlid-i Bağdadi hazretlerinden bahsederdi. Vefatından kısa bir zaman evvel bir sohbetinde, Mevlânâ Hâlid-i Bağdadi hazretlerinin yazdığı mektuplarından birini okudu. Bu mektupta şöyle demektedir:
Allahü teâlâya hamd, Muhammed aleyhisselâma, temiz âline ve seçkin Eshâbına salât ve duâdan sonra biliniz ki, bir kimse kendisini iyi sıfatlarla süslenmiş, güzel ahlâkla bezenmiş bilir ve görür, kendini bir başkasından üstün tutarsa, bu, ulûhiyyet davasına kalkışmak olup, sonsuz olarak tard olmasına sebep olur. Allah korusun! Nitekim İblis (şeytan); "Ben ondan (Âdem aleyhisselâmdan) iyiyim" dedi ve bu sözü onun kovulmasına sebep oldu. O hâlde son derece korkmalı ve titremelidir ki, hiçbir talebeyi, hiçbir kimseyi hattâ içki içeni dahi, kendinden aşağı bilmemelidir. Bu, içki içmek haram ve kötü değildir manâsına düşünülmemelidir. Böyle i'tikâddan Allahü teâlâya sığınırım. Belki son nefeste kimin imânla gidip gidemeyeceğinin bilinmediğindendir. Çok içki içenler vardır ki, sonunda pişman olup, titreyen elleriyle, Hakim-i mutlakın dergâhının istiğfar, pişmanlık ve tövbe eteklerine sıkıca tutunmuş, iyiler defterine kaydolmuşlardır. Çok riyâzet çeken zâhidler vardır ki, sonunda fâcirler tarafına kaymış, belki küfür alâmetlerini işlemişlerdir. Allahü teâlâdan dünyâ ve âhirette bize afiyet vermesini isteriz.