İslâmın Beşinci Şartı Hacdır
İslâmın beşinci şartı hacdır. Ömründe bir kerre, Kâbe-i muazzamaya gitmek farzdır. İkinci ve daha sonra yapılan haclar, nâfile olur. Hac, lügatte, kasdetmek, yapmak, istemek demektir. İslâmiyette, belli bir yeri, belli bir zamanda, belli şeyleri yaparak ziyâret etmek demektir. Bu belli şeylere (Menâsik) denir. Menâsikten her birine (Nüsük) denir. Nüsük, ibâdet demektir. Resûlullah "sallallahü aleyhi ve sellem", hicretin onuncu yılında, Kusvâ adındaki devesine binerek hacca gitti.
Ticâret yapmak ve hac etmek için giden kimsenin, hac niyyeti ziyâde ise, sevap kazanır. Sevâbın miktarı, hac niyetinin çokluğuna göre değişir. Ticâret niyeti çok ise veyâ iki niyet eşit ise, hac sevâbı kazanamaz. Fakat şartlarını yerine getirdi ise, yalnız farzı yapmış olur. Farzı yapmamak azâbından kurtulur. Gösteriş için yapılan her ibâdet ve hayrât ve hasenât sevâbı da böyledir.
Hac yapan kimseye, hâcı denir. Üç dürlü hâcı vardır:
1- Müfrid hâcı: İhrâma girerken, yalnız hac yapmaya niyet eden kimsedir. Mekke'de oturanlar, yalnız müfrid hâcı olur.
2- Kârin hâcı: Hac ile umreye birlikte niyet eden kimsedir. Önce umre için tavâf ve sa'y edip, sonra ihrâmdan çıkmadan ve tıraş olmadan, hac günlerinde hac için, tekrâr tavâf ve sa'y yapar. Kırân hac sevâbı, diğer ikisinden fazladır.
3- Mütemetti' hâcı: Hac aylarında umre yapmak için ihrâma girip ve umre için tavâf ve sa'y yapıp ve tıraş olup ihrâmdan çıkar. Memleketine gitmeyerek, o sene, terviye gününde veyâ dahâ önce, hac için ihrâma girerek, müfrid hâcı gibi hac yapan kimsedir. Yalnız, tavâf-ı ziyâretten sonra da sa'y yapar. Temettü' hac sevâbı ifrâd hacdan çoktur.
Hac ayları, Şevvâl, Zil-ka'de ayları ile, Zilhiccenin ilk on günüdür. Kârin ve mütemetti' hâcıların şükür kurbanı kesmesi vâciptir. Kurbanı kesemeyecek ise, Zilhiccenin yedi, sekiz ve dokuzuncu günlerinde ve bayramdan sonra yedi gün daha oruç tutması lâzım olur. Hepsi on gün olur. Mekkeliler kârin ve mütemetti' olamaz.