Kalbe Gelen Iyi Ve Kötü Düşünceler.

Kalbe gelen düşünce beş derecedir: Birincisi, kalbde durmaz, def edilir. Buna (Hâcis) denir. İkincisi kalbde bir zaman kalır. Buna (Hâtır) denir. Üçüncüsü, yapmak ile yapmamak arasında tereddüd olunur. Buna (Hadis-ün-nefs) denir. Dördüncü derece, yapması tercîh edilir. Buna (Hemm) denir. Beşinci derecede bu tercîh kuvvetlenip, karar verir. Buna (azm) ve (cezm) denir. İlk üç dereceyi melekler yazmaz. Hemm, hasene ise yazılır. Seyyie ise, terk edilirse, sevap yazılır. Azm olursa, bir günah yazılır.) İşlemezse, bu da affolur. Hadis-i şerifte, (Kalbe gelen kötü şey söylenmedikçe ve buna uygun hareket edilmedikçe affolur) buyuruldu. İnsanın kalbine, küfür veya bid'at îtikadı olan bir düşünce gelince, bundan üzülür ve hemen reddederse, bu kısa düşünce, küfür olmaz. Fakat, senelerce sonra kâfir olmaya karar verirse, hattâ bunu bir şarta bağlarsa dahi, karar verdiği anda kâfir olur. Senelerce sonra bir kâfir ile evlenmeye niyet eden kadın da böyledir. Haramı işlemenin günahı, işlemeye karar vermekten daha büyüktür. (Haram), Allahü teâlânın yasak ettiği şey demektir. Günah, (ism) demektir. Yâni, haram işleyene karşılık verilecek cezâ demektir. Günah işlemek demek, cezâ ve azâb yapılmasına sebep olacak bir şey yapmak, yâni haram işlemek demektir. (Sevap), iyilik ve ibâdet yapana âhırette verilecek iyi karşılık, mükâfât demektir. Allahü teâlâ, dünyada iyilik ve ibâdet yapanlara âhırette sevap vereceğini vadetmiştir. İyilik ve ibâdet yapana âhırette sevap verilmesi, vâcib ve lâzım değildir. Allahü teâlâ, lütfederek, merhamet ederek, bunlara âhırette sevap vereceğini vadetmiştir. Allahü teâlâ, vaadinden dönmez, muhakkak yapar. Hadis-i şerifte, (İnsan, haram işlemeyi kalbinden geçirir, Allahtan korkarak yapmazsa, hiç günah yazılmaz. Haramı işleyince, bir günah yazılır) buyuruldu.