Kayiğa Karşi Araba

Ahmed Vefik Paşa'nın diğer bir âlicenab hareketi de şudur:1877 senesi. Sultan II. Abdülhamid Han henüz tahta çıkmıştı. Onu Padişahlığa getirenler, Meşrutiyeti ilan edip, Meclis-i Meb'sanı açmasını şart koşmuşlardı. Seçimler yapıldı ve ilk meclis açıldı. Fakat milletvekillerinin yarıdan fazlası Rum, Ermeni, Arnavut, Arab, Bulgar ve Acem gibi Türk olmayanlardandı. Meclis-i Meb'usanın açılış konuşmasını yapmak üzere Padişah kürsüye gelir. Bu sırada onun konuşmasına verilecek cevap hazırlanmaktadır. Şam milletvekili Nevfel Efendi, Erzurum milletvekili Ermeni Hamazap Efendi ile İstanbul Rum milletvekili Vasilaki Efendi ortak bir Anayasa değişikliği teklifi verirler. Önergede deniyordu ki;"Osmanlı Devletinin resmi dilinin Türkçe olduğunu belirleyen madde değiştirilmeli ve Türkçe ile birlikte her bölgede konuşulan mahalli diller de (Rumca, Ermenice, Arapça, Kürtçe, Bulgarca gibi) resmi dil olarak kabul edilmelidir."Meclis Başkanı Ahmed Vefik Paşa'dır. Kürsüden, daha o zaman devletin içine düşürülmek istendiği bu bölücülük karanlığı ortasına bir yıldırım gibi düşer ve kükrer:"Bu ne vicdansızlık ve ne vefasızlıktır!... Sizler hâlâ evinizde kendi dillerinizi konuşuyor ve yazıyorsanız, bu imkanı bu devletin âlicanaplığına borçlusunuz. Eğer bu devlet isteseydi, yüzyıllar evvel dedelerinizi zorla Türk kültürü içinde eritirdi ve sizlerin de ana diliniz Türkçe olurdu. Teklifinizi geri almayın. Vermemiş olun. Ben de duymamış olayım!"