Miskâlî Efendi

"Hâce Ubeydüllah-i Ahrâr hazretleri buyuruyor ki: (Ahvâl ve mevâcidi bize verseler, fakat, Ehl-i sünnet vel-cemaat itikatını içimize yerleştirmeseler, kendimi mahv olmuş bilirim. Eğer, Ehl-i sünnet vel-cemaat itikatını verseler, ahvâl ve mevâcid hiç vermeseler, hiç üzülmem.) Bundan başka, bu yolda, nihâyette kavuşulacak şeyleri, başlangıçta tattırırlar. Bunun için, daha ilk adımda, başkalarının, en son kavuşacaklarını ele geçirirler. Arada yalnız icmâl ve tafsil bakımından fark olur. Yâni topluca, kısa ve açık, geniş olmak farkı vardır. Bu yol, Eshâb-ı kirâmın yoludur. Çünkü, Resûlullahın daha ilk sohbetinde öyle şeyler kazanmışlardır ki, ümmet arasındaki velilerin, bunlara, en sonda kavuştukları bilinmemektedir. Bunun içindir ki, Tâbiinin en üstünü olan Veysel Karâni, Hazreti Hamza'nın kâtili olan Vahşi'nin, Resûlullahın bir kerecik sohbetinde bulunmakla yükseldiği mertebeye yetişememiştir. Çünkü sohbetin fazileti, bütün faziletlerin ve kemâllerin üstündedir. Çünkü, onların imanları, görerek kuvvetlenmiştir. Bu nimet, başkalarına nasip olmamıştır. Bunun içindir ki, bunların bir avuç arpa sadaka vermekle kazandıkları dereceler, başkalarının dağ kadar altın vererek kazandıkları dereceden kat kat daha yüksektir.

HEPSİNİ SEVMELİYİZ...
Eshâb-ı kirâmın hepsinin yüksekliği böyledir. Hepsini büyük bilmemiz lâzımdır. Hepsine iyi gözle bakmalı, hepsini sevmeli, övmeliyiz. Çünkü, Eshâb-ı kirâmın hepsi âdildir. İslâmiyeti bildirmekte, hepsi ortaktır. Birinin bildirdiği, ötekinin bildirdiğinden daha kıymetli değildir. Kur'an-ı kerimi onlar topladı. Âyet-i kerimeler, her birinin adaletine güvenerek, hepsinden, birer ikişer alınarak, bir araya getirildi. Bir kimse, Eshâb-ı kirâmdan birini kötülerse, bu sözü Kur'an-ı kerime dokunur. Çünkü, birkaç âyet-i kerime, ondan alınmış olabilir. Bu büyüklerin aralarında olan çekişmelerin, muhârebelerin iyi sebeplerle yapıldığını söylemeliyiz. Nefse uymakla, kin ve inat ile olmadığına inanmalıyız..."