Müderris Hamza Efendi

Ahkâm-ı İslâmiyyeye uygun birçok alışveriş yapanlar vardır ki, bunların Müslümanlara zarar ve ziyanı da dokunuyor. Bunları yapanlar lanet içinde kalıyor. Alışverişte şunlara dikkat etmek lazımdır:
1- Satılan malı, olduğundan aşırı methetmemelidir. Çünkü hem yalan söylemiş, hem de zulmetmiş olur. Yemin ile satmaya gelince, yalan yere yemin etmek haramdır. Doğru yemin ederse, az bir şey için Allahü teâlânın ismini söylemek saygısızlık olur. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Alışverişte "vallahi böyledir, vallahi öyle değildir" diye yemin edenlere ve sanat sahiplerinden, "yarın gel, öbür gün gel" diye sözünde durmayanlara yazıklar olsun!), (Malını yemin ederek beğendiren kimseye kıyamet günü merhamet edilmiyecektir.)
2- Malın ayıbını müşteriden gizlememeli, hepsini, olduğu gibi göstermelidir. Kusuru gizlemek hıyanettir. Malın iyi tarafını göstermek, karanlıkta göstermek hile olur. Resûlullah "sallallahü aleyhi ve sellem" buğday satan birisinin buğdayına mübarek parmaklarını sokup, içinin yaş olduğunu görünce, (Bu nedir?) buyurdu. "Yağmur ıslatmıştır" deyince, (Niçin saklayıp göstermiyorsun? Hile eden, bizden değildir) buyurdu.
3- Ölçüde hile etmemeli, doğru tartmalıdır. Kur'ân-ı kerimde, Mutaffifin sûresi, birinci âyetinde meâlen, (Verirken noksan, alırken fazla ölçenlere acı azaplar yapacağım) buyruldu. Büyüklerimiz, her aldıklarını biraz noksan, verdiklerini de, biraz fazla ölçerdi. "Bu az fark, Cehennem ile aramızda perdedir" derlerdi.
4- Satış fiyatında hile yapmamaktır. Peygamberimiz "sallallahü aleyhi ve sellem", (Müslümanların, şehre mal getiren köylüleri karşılayıp piyasa fiyatını gizleyerek, ucuz satın almalarını, bir malın pahalı satılması için, herkesin yanında onu yüksek fiyatla satın almaktan da men buyurdu.