Muhammed Kurd Efendi
Tahsilini İstanbul'da yapan Muhammed Kurd Efendi, medrese tahsilinden sonra tasavvufa karşı alâka duyup, velilerin sohbetlerine devâm etti. Kendisini yetiştirecek kâmil ve olgun bir veli aradı. Bu ateşle yanıp tutuştuğu sırada İstanbul'dan memleketine gitmek üzere yola çıktı. Sofya'ya geldiği sırada Sofyalı Bâli Efendi ismindeki âlim ve veli bir zât ile karşılaşıp onun sohbetine ve hizmetine devâm etti. Tasavvuf yolunda ilerleyip insanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlatmak husûsunda icâzet, diploma aldı...
Bâli Efendi onu kendi memleketinde irşâd vazifesine getirdi. Bâli Efendi 1553 senesinde Sofya'da vefât edince, vasiyeti üzerine onun halifesi olarak vazifesini yürüttü. Sofya'da onun dergâhında talebelere ders vermeye ve insanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlatmaya başladı. Ders verdiği talebeler ve diğer insanlar ondan çok istifâde ettiler. Kanuni Sultan Süleyman Han tarafından Zigetvâr'ın fethinden sonra sınırlara çıkıp, Mustafa Paşaya çok yardım etti. Budin'e (Budapeşte) gitti. Sınırdaki nice kaleler onun bereketi, gayret ve himmeti ile fetholundu.
Kanuni'den sonra padişah olan Sultan İkinci Selim, onu sever ve hürmet ederdi. İkinci Selim'den sonra padişah olan Sultan Üçüncü Murâd Han da ona çok hürmet ve iltifât ederdi.
İSTANBUL'DA DA TALEBE YETİŞTİRDİ...
Bir ara, İstanbul'da Çarşamba semtinde, Fethiye'de bulunan Mehmed Ağa Câmiinin yanındaki Halvetiyye Tekkesine yerleşen Muhammed Kurd Efendi, orada talebe yetiştirmeye devâm etti...
Muhammed Kurd Efendi, İstanbul'da bulunurken, 1588 (H.996) senesinde, hocasının kabrini ziyâret için Sofya'ya gitti. Kendisi ve yanında bulunanlar, Bâli Efendinin kabrini ziyâret ederken, çok feyzlere, bereketlere kavuştular. Bundan sonra akrabâ ziyâreti için Tatar Pazarcığı'na geldi. Orada hastalandı. Nakledilir ki, hastalığı şiddetlenip vefâtı yaklaştığında bile, hiç âh vâh etmedi. Sabretti. Vefat etmeden önce buyurdu ki:
"Cenâb-ı Hakk'ın takdirine tam râzı olduk. Ondan gelen baş üstüne..."