Namaz, Dünyadan âhirete Yükselten Bir Merdivendir!

Bu mübarek zat sohbetlerinde buyurdu ki: Namaz, müminin mîracıdır. Yâni dünyadan âhirete yükselten bir merdiven gibidir. Namazda sanki dünyadan çıkıp, âhirete gidilir ve âhirette kavuşulacak olan şeylerden haz, zevk alınır. Namazda bu devletin hâsıl olması, Kâbe'ye dönüldüğü içindir. Çünkü orası, ilâhî hakîkatlerin zuhûr ettiği yerdir. Kâbe, dünyada şaşılacak bir şeydir. Görünüşte dünyadaki evlerden biridir. Hakîkatte ise, âhırettendir. Kâbe dolayısı ile namazda da, bu hâl hâsıl olmuş, sûreti de, hakîkati de, dünya ve âhıreti kendinde toplamıştır. Namaz kılarken hâsıl olan hâller, namaz dışında hâsıl olan bütün hâllerin üstündedir. Allahü teâlânın lütuf ve ihsânı ile müminlere ölüm zamanında hâsıl olan hâl, namazdaki hâllerin üstüdür. Çünkü ölüm, âhıret hâllerinin başlangıcıdır. Âhırete yakın olan her şey, daha tamâm ve daha üstündür. Çünkü dünyada sûret görünüyor. Âhıret ise, hakîkatin zuhûr ettiği yerdir. Aradaki farkı bundan anlamalıdır. Bunun gibi, Allahü teâlânın ihsânı ile, mezârda hâsıl olan hâller, ölüm zamanında hâsıl olan hâllerden üstündür. Kıyâmet gününün hâli de, kabir hâline göre böyledir. Çünkü orada görülen, daha tamâm ve daha kâmildir. Cennette görülenler, kıyâmet günündekinden daha tamâm ve daha kâmildir. (Burada Allahü teâlâ, güler gibi tecellî eder, görünür) buyurduğu yerdir. Âhıretteki hâller, dünyadaki hâllerin, görünenlerin üstündedir. Bunların da en üstünü, hadis-i şerifte bildirilen Cennettir. Hattâ dünya aslın, hakîkatin zuhûr edeceği, görüneceği yer değildir. Dünyaya mahsûs olan benzerlerin görünmeleri, dünya işlerindendir ve hakîkatte, mahlûklara, mümkinlere âit şeylerdir. Dünyada asıldan haber veren yalnız namazdır. Matlûbun kokusu, yalnız namazda duyulur. Namazdan başka şeylerde, bu koku yoktur.