Osman Serûcî
Âl-i İmrân sûresinin onyedinci âyetinde, sabredenleri, sâdıkları, namaz kılanları, zekât verenleri ve seher vakitlerinde istigfâr edenleri medh buyurdu. Hepsinden sonra, istigfâr edenleri bildirmesi, insânın, her ibâdetini kusurlu görüp, dâimâ istigfâr etmesi içindir). Câfer bin Sinân (İbâdet yapanların kendilerini beğenmeleri, fâsıkların günahlarından daha kötü ve daha zararlıdır) buyurdu...
Kendinin ve âilesinin nafakasını temin için çalışmak câizdir. Böyle çalışanlar, hadis-i şeriflerde medh olundu. Selef-i sâlihin, kendilerine bir kazanç yolu bulmuşlardır...
Muhammed bin Sâlim, Hamâ'da şâfi'i kâdı idi. Kendisine (Çalışıp kazanalım mı? Yoksa, tevekkül ederek oturalım mı?) denildikte, (Tevekkül, Resûlullahın hâlidir. Kesb de, Onun sünnetidir. Tevekkül edemeyen kimsenin çalışıp kazanması sünnettir. Tevekkül edebilenin, ancak İslâmiyete ve Müslümanlara hizmet için çalışması mubâh olur. Kesb [çalışmak] ile tevekkülün birlikte olması, her zaman iyidir) buyurdu...
Çok yememeli, az da yememeli. Yemek, itidal, tevassut miktârı olmalıdır. Çok yemek, gevşeklik, tembellik yapar. Az yemek, işe ve ibâdete mani olur. Hâce Muhammed Behâüddin Nakşibend (Doyuncaya kadar ye, ibâdetini güzel yap!) buyururdu. [Acıkmadan önce ve doyduktan sonra yememelidir.] Mühim olan şey, ibâdetleri iyi, neşeli yapmaktır. Buna yardımcı olan her şey mubârektir. Bunu bozan şeyler memnû'dur.
NİYYETİ DÜZELTMELİDİR!..
Her işte iyi niyyet yapmalıdır. Kalb ile hâlis [Allahü teâlâ emrettiği için] niyyet etmedikçe, hiçbir ibâdete başlamamalıdır. Faydasız [hele zararlı olan] şeylerle vakit geçirmemeli. [Îmanı, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uygun olan ve şeriati öğrenip, bunlara göre amel eden sâlih kimseleri bulamayan] uzlet etmeli [yâni işi ile, helâl kazanmakla, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını okumakla, vakitlerini kıymetlendirmelidir...]