Rahmân Ism-i Şerîfinin Manası

"Rahmân" kelimesi, "fa'lân" vezninde bir kelimedir. Bu vezin, bir şeyin çokluğunda mübalağa etmek için kullanılır. Bununla beraber, devamlılık bildirmesi gerekmez. Yani genellikle gelip geçici şeyler için kullanılır. Geçici bir hâli bildirir. Meselâ aynı vezinde olan "Gadbân" kelimesi, bir şeye aşırı kızmış, çok sinirlenmiş bir kimsenin hâlini bildirir. Fakat bu kızgınlığının devamlı olarak hep öyle olduğunu bildirmez. Yani çok şiddetli olmakla beraber, kızgınlığının geçici olduğunu gösterir. Allahü teâlânın Rahmân sıfatı da böyledir. Rahim ism-i şerifi ise, "fa'il" vezninde bir kelimedir. Bu vezinde olan kelimeler ise o sıfatın, o kelimenin manasının devamlı olduğunu gösterir. Meselâ, bir insanın, nâzik, kibar, hoş hâl sahibi olduğunu bildirmek için, fa'il vezninde olan "Zarif kelimesi kullanılır ki, bu sıfatlarının devamlı olduğunu, geçici olmadığını ifâde eder. Bu izahlara göre Rahmân, Allahü teâlânın rahmetinin çok bol ve geniş olduğunu, fakat bu isme bağlı olan rahmetinin bir müddet sonra son bulacağını göstermektedir. Rahmân bu manaya gelmektedir. Rahim ise, Allahü teâlânın rahmetinin fevkalâde, fazla fazla, bol ve geniş olduğunu, bununla beraber, Allahü teâlânın bu isme bağlı olan merhametinin daimi ve sonsuz olacağını, hiç bitmeyeceğini ifâde etmektedir. Bu manalara bağlı olarak, Rahmân ism-i şerifinin manası; Allahü teâlâ, mümin, kâfir ayırt etmeksizin dünyâda bütün insanlara acıyarak, faydalı şeyleri yaratıp herkese göndermektedir. Kıyâmet koptuktan sonra, bu rahmeti son bulacaktır. Rahim ism-i şerifinin manası ise; Allahü teâlânın sonsuz rahmetinin, âhirette mümin olanlara, imân ile ölmüş olanlara, hiç bitmeden, devamlı olarak geleceğini, bunun nihâyeti olmayacağını göstermektedir. Rahim ismi, Rahmân ismine göre manası daha geniş ve devamlı olduğu hâlde, Besmele-i şerifede önce; Rahmân'ın sonra Rahim'in söylenmesinin sebebi, Rahmân'ın manasının önceye (dünyâya) Rahim'in manasının ise sonraya (âhirete) mahsûs olduğundandır, iste bu sebepten dolayı, Allahü teâlâ için, "Rahmân-üd-dünyâ" ve "Rahim-ül-âhiret" denir.