Seyyid Şerif Cürcani

(Kâdi Ebû Bekr "rahmetullahi teâlâ aleyh" buyurdu ki: Allahü teâlâya yakışmaz mana çıkmayan, Ona yakışan isim söylenebilir. Çoğunluk ise, belli doksandokuz isimden başkası söylenemez dedi). Allahü teâlânın Kur'ân-ı kerimde bildirdiği doksandokuz isminden birçoğu, yaratıcı olduğunu göstermektedir. Meselâ, Mukit, Hâlık, Bâri, Müsavvir, Razzâk, Mübdi, Mu'id, Muhyi, Mümit, Kayyûm, Vâli, Bedi' isimleri böyledir. Bu oniki isimden, meşhûr olan (Hâlık) ismi, takdir, tayin edici demektir. (Bâri) var edici demektir. (Müsavvir) sûret vericidir. Meselâ, bir mühendis, binâ yapmak isteyince, önce lâzım olan kereste, tuğla, arsa, odaların adedi, büyüklüklerini takdir ve tayin eder, keşfeder, plân hâzırlar. Halk, bu demekdir. Sonra, mimâr bu plâna göre binâyı yapar. Mimâr binânın bârisi olur. Nihâyet, binânın nakışları, süsleri yapılır. Bunu yapan, müsavvir olur. Allahü teâlânın, her işinde, şeriki, ortağı yoktur. Her varlığın hâlıkı, bârisi, musavviri yalnız Odur. Yaratmak, yoktan var etmektir. Maddeyi yok iken var etmek ve var ettikten sonra, başka bir varlığa çevirmek de yaratmaktır. Meselâ, (İnsanı nutfeden, cinni ateş alevinden yarattı) meâlindeki âyet-i kerime böyle olduğunu bildirmektedir. Yerler, gökler yok idi. Bunların hepsini sonradan var etti. Hakikatte hâlık ve râzık Allahü teâlâdır. İnsana hâlık veyâ râzık demek ilhâddır. Insanın sıfat-i asliyyesi acz ve iftikardır. Hak teâlânın sıfat-ı zâtiyyesi, kudret ve gınâdır. İnsanlara, yarattı dememeli, Allahü teâlâya mahsûs olan Hâlık ismini kimse için kullanmamalı ve ad takmamalıdır...