Sultan Iv. Mehmed Ve Cahidi Efendi

"Tarikatlarda asıl olan kalbin çeşitli hastalıklarından temizlenerek şifâ bulmasını temin etmek, onu güzel sıfatlarla süslemektir. Allahü teâlâyayaklaşmanın yolları tövbe, nefsini hesâba çekme, yaptığı işlerden gurura kapılmama ve ümitli olmak gibi kalbi makamlarla, doğruluk, samimiyet, ihlâs, sabır gibi güzel hasletlerdir. Tasavvuf yolunda yürüyen kimse bu vasıflarıyla cenâb-ı Hakk'a yaklaşırsa, mârifet ehlinden olur ve bu sûretle en yüksek derecelere kavuşur."Ahmed Cahidi hazretleri bir soru üzerine de tarikatlerde esas olan zikri dört madde halinde özetledi.1. Dilin zikri: Kalpten kötülüklerin izale edilmesini sağlayacak olan cenâb-ı Hakk'ın anılması.2. Kalbin zikri: Allahü teâlâyı kalpten tefekkür etmek, düşünmek ve O'nun kalbe nazar ettiğini bilmek.3. Nefsin zikri: Harf ve ses yerine his ve hayâl ile içten, kalpten Allah'ı anmak.4. Rûhun zikri: Cenâb-ı Hakk'ın kâinâtta tecelli eden, güzel sıfatlarının neticesine bakarak O'nu tefekkür etmek, düşünmektir.Bu zikir çeşitleri kişiyi kemâl mertebesine ulaştırmak için en kuvvetli yoldur. Bunlar tarikatta zikir çeşitlerinin özetidir. Gayrisi teferruâttan ibârettir."Ve talebelerine; "Lâ ilâhe illallah, diyerek kalbinizin pasını siliniz." dedikten sonra, şu şiiri söylerdi:Her kelâmın âlâsı, Lâ ilâhe illallahCümle varın mevlâsı, Lâ ilahe illallahCümle derdin dermânı, koma dilinden anıMüminlerin imânı, Lâ ilâhe illallahTâliblerin şükrüdür, kalplerinin fikridirDillerinin zikridir, Lâ ilâhe illallah.Devrin Osmanlı sultanı Dördüncü Mehmed Han rüyâsında Ahmed Câhidi hazretlerini gördü. Bunun üzerine derhâl Kilidü'l-Bahr'e gelerek onu ziyâret etti. Sohbeti ile şereflenerek duâsına mazhar oldu. Ahmed Efendi, Sultanın hiç bir maddi ikramını kabûl etmedi. Dördüncü Mehmed Han bunun üzerine Ahmed Câhidi hazretlerine "Sultan" ünvânını verdi. Bundan sonra Evliyâ Sultan ve Ahmed Câhidi Sultan diye de anıldı.