Tîmûr Han'ı Hayretler Içinde Bırakan Zat!

Zamânında Timûr Han oraları fethedip ele geçirmişti. Bir gün Türkmâni hazretlerini çadırına dâvet etti ve çadırda otururken hizmetçisine tembih edip; "Bu zâtı bir tecrübe edelim. Şimdi siz gasbedilmiş bir kuzu veya tavuk yakalayıp pişirin ve bu zâtın önüne getirin. İkrâm edelim. Bakalım helal veya haram olduğunu anlayabilecek mi?" diye emretti...

Hizmetçi bir kuzu bulup getirdi ve Türkmâni hazretlerinin önüne koydu. O mübarek zat önüne konan kızarmış kuzudan besmele okuyup yemeye başladı. Timûr Han; "Efendi hazretleri. Helâl ise yiyorum demeyi unuttunuz" dedi. O zaman Türkmâni hazretleri; "Bu bize helâldir" buyurdu. O zaman Timûr Han yanındakilere; "Görün evliyâ dediğiniz zât, gasbedilmiş ve haram şeye besmele bile okudu. Helâl gibi haramı yer. Dinini hebâ ve kendini cezâya uğratır" dedi. Bunun üzerine Türkmâni hazretleri; "Aslı vardır. Birazdan anlaşılır" buyurdu. O esnâda dışarıda bir kadın feryâd ederek; "Sultânım kuzucuklarımdan birini evimde beslerdim. Onu Türkmâni hazretlerine vermeyi adamıştım. Onu alıp giderken adamlarınız elimden aldı ve bana eziyet ve zulmettiler" diye seslendi.

Timûr Han bu sözleri duyunca, hayretler içinde kaldı. O zaman Türkmâni hazretleri başını kaldırıp; "Ey hâtun! Adağın kabûl olsun. Allahü teâlâ sana çok mükâfât versin. Adağın bana geldi. Sâhibini buldu. İşte yediğimiz kuzu odur" buyurdu. Kadıncağız sevinçle geri döndü. O zaman Timûr Han, İzzeddin Türkmâni hazretlerinin büyük bir zât olduğunu hakkıyla anlayıp hürmet ve ikrâmlarda bulundu ve yaptığı imtihan sebebiyle özür dileyip duâ istedi.
Bir gün dergâha bir sepet nar geldi. Narları talebelere dağıttılar. Bir tânesini kendileri yediler. Nardan bir tânesi yere düştü. Türkmâni hazretleri o tâneyi alıp bir yere gömdü. Gömer gömmez ondan bir ağaç oluverdi. Sonra talebelerine; "Buraya bir kabir kazınız" buyurdu. Talebeler onun yanına bir kabir kazdılar. Daha sonraları vefât edeceğinde buraya defnedilmesini istediler...

Hasta biri bu narın meyvesinden veya bir yaprağından yese şifâ bulurdu...