delâil-ül-hayrât Ve Muhammed Cezûlî
Muhammed Cezûli hazretlerinin saliha bir hanımı vardı. Bir gece yatağından kalktı. En güzel elbisesini giyip evden dışarı çıktı. Bunu görünce, hanımının bu saatte nereye gittiğini merak ederek arkasından o da çıktı. Onun deniz kıyısına doğru gittiğini gördü. Önünde ve ardında bir arslan mübarek hanıma bekçilik ediyordu. Kıyıya varınca denize girdi ve yürümeye devâm etti, sonunda küçük bir adaya ulaştı. Aslanlar denizin kıyısında yattılar. Orada abdest alıp, namaz kılmaya başladı. İbâdetten sonra, yine su üzerinde yürüyerek kıyıya geldi. Arslanlar da kalkarak, biri önde, diğeri arkada yürümeye başladılar. Muhammed Cezûli daha önce eve gelip, uyuyor göründü. Üç gece gözetledi ve hanımının her gece böyle yaptığını gördü. Üçüncü gecenin sabahında, bu durumu sordu. Hanımı;
"Siz, bu durumuma şimdi mi vâkıf oldunuz? Uzun zamandır ben böyle yapıyorum" dedi.
Bunun üzerine Muhammed Cezûli;
"Acabâ, bu kerâmete nasıl kavuştunuz?" diye sorunca, hanımı;
"Resûl-i ekreme salevât-ı şerife okumayı hiç bırakmadım. Nimete bu yüzden kavuştum" dedi.
Muhammed Cezûli;
"Devâm ettiğiniz bu salevât-ı şerife hangisidir?" diye sorunca, hanımı cevap vermedi. Isrâr edince;
"Bu gece istihâre edeyim, izin olursa, cevap veririm" dedi.
Sabahleyin hanımı; "Açıkça söyleyeyim, haber vermeye izin yoktur. Ancak salevât-ı şerifeleri topla, onların içinde varsa, 'vardır' diye işaret ederim" dedi.
ZEHİRLENEREK ŞEHÎD EDİLDİ
Bunun üzerine Muhammed Cezûli, kitaplarda bulunan salevât-ı şerifeleri topladı ve bir kitap yazdı. Yazdığı bu kitabı okuduğu zaman, hanımı;
"İçinde birkaç yerde vardır. Bu kitabı okumaya devâm edenin, Allahü teâlânın rahmetine kavuşacağında şüphe yoktur" dedi.
Muhammed Cezûli bu eserine; hayırlara deliller ve nûrların doğuşu mânâsına gelen "Delâil-ül-Hayrât ve Meşârık-ul-Envâr" ismini verdi.
Muhammed Cezûli hazretleri, 1465 (H.870) senesinde zehirlenerek şehid edildi. Vefat ederken, hayatında devamlı yaptığı gibi Peygamber Efendimize Salevat-ı şerife söyleyerek ruhunu teslim etti.