dülger-zâde Mustafa Efendi
OSMANLI-RUS SAVAŞINA KATILDIMustafa Rızâ Efendi'nin hâllerinde kemâl alâmetleri görülmeye başlayınca, hocası tarafından hilâfet verildi. Dülger-zâde, Fenâi Efendi'nin kendisine verdiği müjde üzerine, bir ara Beşiktaş Mevlevihânesi şeyhi Muhsin Efendi'nin derslerine ve sohbetlerine katıldı. Bu arada Mesnevi'yi okudu. Riyâzet yoluna giren Dülger-zâde, Sinân Paşa Câmii'nde cemâate vaaz ve nasihat vermeye başladı... Osmanlı-Rus savaşında gazâya katıldı. Edirne'de Nakşibendiyye yolunun büyüklerinden Arab-zâde Allâme Efendi ile görüştü. Sülûk mertebesine geçmeye muvaffak olup, Nakşibendiyye yolunun âdabını da öğrendi.
Dülger-zâde, 1152 (m. 1739) senesinde Mekke-i mükerreme ve Medine-i münevvereye gitti. Orada iken, Muhyiddin-i Arabi hazretlerinin üstünlüğünü anlatan "Zuhûrât-ı Mekkiyye" kitabını yazdı. Hicaz'a giderken Mısır'a uğradı. Mısır'dan Hicaz'a giderken, gemi Kızıldeniz'de karaya oturdu. Mustafa Rızâ Efendi'nin duâsı ile Allahü teâlâ gemiyi kurtardı. Medine-i münevverede iki ay halvette (yalnızlıkta) kalan Dülger-zâde'de fevkalâde hâller görüldü. Dönerken Konya'ya uğradı. Mevlânâ Celâleddin-i Rûmi'yi ve Nasreddin Hoca'yı ziyâret etti. Sonra da Seyyid Battal Gâzi'yi ziyâret etti. Buradan İznik'e geçti. Kâdiriyye yolunun şeyhi olan Eşref-zâde Abdullah Rûmi'nin kabrini ziyâret etti. Buradan da İstanbul'a gitti...
KIYMETLİ ESERLERİ VARDIR
Mustafa Rızâ Efendi'nin divânı çok kıymetli bir eserdir. Dülger-zâde'nin sözleri âşıkânedir. Bilhassa Mekke-i mükerreme ve Medine-i münevverede yazdığı şiirler, onun, o mübârek yerlerde daha fazla cezbe ve vecd hâline geldiğini gösterir. Diğer eserleri şunlardır: 1- Muhtasar-ül-vilâye tercümesi, 2- Zuhûrât-ı Mekkiyye.
1157 (m. 1744) senesinde Dülger-zâde Rızâ Efendi hastalandı. 1159 (m. 1746) senesi Muharrem ayında talebelerinden birinin evinde iken hastalığı şiddetlendi. Hemen Beşiktaş'taki evine nakledildi. Bir müddet sonra yüksek bir sesle; "Allah" diyerek rûhunu teslim etti...