kâ­dıl-­kudât ­ibn­-i Hâ­restânî

"BEYT-ÜL-MAL­DA HAK­KIM VAR!"
İbn-i Hâ­res­tâ­ni, yük­sek ilim sâ­hi­bi bir âlim ve adâ­let­ten ay­rıl­ma­yan bir ka­dı (hâ­kim) idi. Ve­fât edin­ce­ye ka­dar, câ­mi­de ce­mâ­at­le na­maz kıl­ma­yı hiç terk et­me­di. 614 (m. 1217) se­ne­si Zil­hic­ce ayın­da Şam'da 95 ya­şın­da ve­fât et­ti. Ce­bel-i Kâs­yûn'a def­ne­dil­di...
Bir ka­dın, Kâ­dı İbn-i Hâ­res­tâ­ni'ye mü­ra­ca­at ede­rek, beyt-ül-mâl­da bir hak­kı bu­lun­du­ğu­nu ve bu hak­kı­nı da is­bât et­miş ol­du­ğu­nu bil­dir­di. Hak­kı­nın, beyt-ül-mâl­dan alı­nıp ken­di­si­ne tes­lim edil­me­si için, Ce­mâ­led­din-i Mıs­ri'yi ve­kil ta­yin et­miş­ti. Kâ­dı, ve­kil ta­ra­fın­dan bu hak­kın ka­dı­na he­men tes­lim edil­me­si­ni is­te­di. Ve­kil, vak­tin dar­lı­ğı se­be­biy­le özür be­yân ede­rek; "Gü­neş bat­mak üze­re­dir. Ya­rın ona tes­lim ede­rim" de­di. Kâ­dı da de­di ki: "Bel­ki bu ge­ce ben ölü­rüm ve ka­dın­ca­ğı­zın hak­kı da böy­le­ce za­yi olur." Zâ­ten ha­nım, id­di­asın­da, ken­di hak­kı­nın da­ha ön­ce­ki ve­kil­le­ri ta­ra­fın­dan el ko­nu­lup alın­dı­ğı­nı da ile­ri sü­rü­yor­du. Bu hak­kın, ka­dı­na âit ol­du­ğu mah­ke­me hük­mü ile sa­bit ol­muş­tu. Kâ­dı, ve­ki­le; ka­dı­nın hak­kı­nın tes­lim edil­me­si­ni ve ay­rı­ca hak­kın za­yi ol­ma­sı hâ­lin­de, o ka­dın hak­kın­da şâ­hid­lik yap­ma­sı­nı ve­ki­le em­ret­ti. Ve­kil, ak­şa­mın gir­me­si se­be­biy­le müh­let is­te­di. Da­ha on­lar med­re­se­de iken, kan­dil­ler yan­ma­ya baş­la­mış­tı. Kâ­dı de­di ki:

"BU GE­CE ÖLE­Bİ­Lİ­RİM!"
"Ey Ve­kil! Bel­ki, ben bu ge­ce öle­bi­li­rim. Sen de sağ ka­la­bi­lir­sin. Ola­bi­lir ki, sen de o ka­dı­nın hak­kı­na göz di­ke­rek, hâ­ki­min ya­nın­da on­dan bir de­lil is­te­yip, ma­lın ken­di­ne âit ol­du­ğu­nu ile­ri sü­re­bi­lir­sin. Hâl­bu­ki bu hak­kın de­li­li, be­nim ya­nım­da sa­bit ol­muş­tur." Ka­dı­nın hak­kı alı­nıp, ken­di­si­ne tes­lim edi­lin­ce­ye ka­dar işin üze­rin­de dur­du. San­ki ken­di­si, ka­dı­nın ve­ki­li idi. Bu sı­ra­da ka­dı aya­ğa kalk­tı. Sec­ca­de­si­ni omu­zu­na alıp, âde­ti üze­re Mak­sû­re-i Hı­zır'da na­ma­zı­nı kıl­mak için câ­mi­ye doğ­ru yü­rü­dü. Onun câ­mi­ye ge­li­şi, ak­şam ezâ­nı­na denk gel­miş­ti. Kâ­dı İbn-i Hâ­res­tâ­ni na­ma­zı­nı ce­mâ­at­le kı­lıp evi­ne gel­di ve bu­yur­du­ğu gi­bi o ge­ce ve­fat et­ti.