Ahmed İbni KemÂl Hazretlerinin Nasihatleri

Haberlerde geldiğine göre, aşırı şiâya bağlı bir grup, Ehl-i sünnet vel-cemâat yolunda olan müslümanların memleketlerinin pekçoğunu işgâl ettiler. Oralarda kendi bâtıl yolları ile görüşlerini yaydılar. Hazret-i Ebû Bekr, hazret-i Ömer ve hazret-i Osmân hakkında küfr, fenâ sözler söylediler. Bunların halifeliklerini inkâr ettiler. İlim erbâbına ve ictihâd yapan müctehid lere hakâretler savurdular. Onların başında bulunan Şah İsmâil'in tâkib ettiği aşırı şiâ yolunu tutulacak en kolay ve doğru yol zannettiler. Onlara göre Şah dinde sınırsız bir yetkiye sahiptir. Onun dinde helâl kıldığı helâl, haram kıldığı haramdır. Meselâ Şah içkiyi helâl kılmıştır, öyle ise içki helâldir... Netice olarak onların kötülükleri ve küfürleri sayılamayacak kadar çoktur.Buna göre bizim, onların küfür ve irtidâdlarında (İslâmiyetten ayrıldıklarında) aslâ şüphemiz yoktur. Ülkeleri Dârü'l-harbdir. Erkekleri ve kadınları ile evlenmek câiz değildir. Bunlar hakkında verilecek hüküm, dinden dönenler hakkında verilecek hüküm ile aynıdır. Erkeklerden bu sapık yolu bırakıp müslüman olanlar serbesttir. Kabul etmezlerse hakları kılıçtır, öldürülürler. Savaşa gücü, kudreti olan müslümanların bu cihâda katılmaları farzdır."Böylece bütün müslümânların dikkati çekildi ve gafletten uyanmaları gerektiği belirtildi. Ayrıca İbn-i Kemâl, Şah İsmâil'in Ehl-i sünnetten olan Akkoyunlu, Gürganlı ve Dulkadirli devletlerinin ahâlisine yaptığı zulüm ve mezâlimi şiirleri ile yaydıktan sonra; "Ama Allah onun insanlara yaptığını yanına koymadı. Bu ejderhayı yutmaya bir asâ ve o firavunu nehre batıran bir Mûsâ yarattı." diyerek Selim Hanı övdü, onun peşinden yürünmesini tavsiye etti.Haberler ululardan naklolunurHer Firavun'a bir Mûsâ bulunur.vecizesi bu görüşünü ifâde etmektedir.İbn-i Kemâl Paşanın bu verimli çalışmaları ve ilminin derecesi Yavuz Sultan Selim'in dikkatini çekti. Kendisini çok seven Yavuz, Çaldıran seferinden dönüşte onu Edirne kâdılığına getirdi. Çok geçmeden de Anadolu kâdıaskeri oldu.Bu sırada Yavuz, Şah İsmâil'den sonra onların destekçisi olan Mısır Memlûklularına yöneldi. Sefere çıkarken çok sevdiği İbn-i Kemâl hazretlerini de yanına aldı. 1516'dan 1519'a kadar üç yıl süren seferde onu yanından hiç ayırmadı.Mısır dönüşü yolculuk sırasında bir ara İbn-i Kemâl hazretlerinin atının ayağından sıçrayan çamurlar, Yavuz Sultan Selim Hanın kaftanını kirletmişti. Pâdişâhın kaftanına çamur sıçrayınca, İbn-i Kemâl mahcûb olup, atını geriye çekerek ne yapacağını şaşırdı. Ancak Yavuz Sultan Selim Han ona dönerek:"Üzülmeyiniz, âlimlerin atının ayağından sıçrayan çamur, bizim için süstür, şereftir. Vasiyet ediyorum, bu çamurlu kaftanım, ben vefât ettikten sonra kabrimin üzerine örtülsün." dedi. Bu vasiyet, vefâtından sonra yerine getirildi. Bu hâdiseyi hatırlatan o kaftan, şimdi de Yavuz Sultan Selim Hanın kabri üzerinde, bir câmekân içinde, târihi bir hâtıra olarak durmaktadır.Şam'a geldikleri sırada Yavuz Sultan Selim'e, büyük evliyâ Muhyiddin Arabi'ye bir türbe yaptırılması için fetvâ verdi. Pâdişâh bu fetvâ üzerine Muhyiddin Arabi hazretleri adına bir câmi, türbe ve imâret yaptırdı.Mısır seferinden döndükten sonra Yavuz, bu değerli ilim adamının bâzı işlerle uğraş masını hoş görmeyerek onu Edirne'deki Dârü'l-hadis medresesine yeniden tâyin etti (1519). Pâdişâhın gâyesi onun ilim adamı yetiştirmesini temin etmekti. Nitekim adam yetiştirmek ideâli Osmanlıda çok mühim olup şöyle söylene gelmiştir.Mesacidü meabidi ko âdem yapKâbe yapmakcadur âdem yapmakTaş ağaç kaydı ne lâzım şâhımYaraşır şahlara âdem yapmak.(Mescid ve mâbedleri bırak da insan yetiştir. Bir insan yetiştirmek Kâbe yapmak gibidir. Taş ve ağaç düşüncesi ile oyalanmak şahlara yakışmaz. Onlara yakışan adam yetiştirmektir.)Ancak kısa bir müddet sonra dostu ve pâdişâhı Sultan Selim Hanın vefâtı, devrin yıkılmaz ve eşsiz ilim adamı İbn-i Kemâl hazretlerini çok üzdü.Yavuz Sultan Selim'in vefâtından sonra İbn-i Kemâl hazretleri bir müddet daha medresede talebe yetiştirmeye devâm etti. 1526'da Şeyhülislâm Zenbilli Ali Efendinin vefâtı üzerine Kânûni Sultan Süleymân Han tarafından bu göreve getirildi. Şeyhülislâmlık makâmına gelince işleri daha çok ağırlaştı. İlmi ile o kadar büyük bir şöhret kazanmıştı ki, zamânındaki birçok âlim bâzı meselelerde ona başvururlardı. Hattâ bir kısım ulemâ, yazmış olduğu eserleri tashih ve kontrol maksadıyla ona gönderirlerdi. On altıncı asrın ilk yarısında, Osmanlı kültürünün en büyük mümessili olarak görülmektedir. Ahlâkı güzel, edebi mükemmel, zekâsı ve aklı kuvvetli, ifâdesi açık ve veciz olan Kemâlpaşazâde, iki dünyâ faydalarını bilen ve bildiren, pek nâdir simâlardan biriydi. Cinnilere de fetvâ verirdi. Bunun için "Müfti-yüs-sekaleyn" (İnsan ve cinlerin müftüsü) adı ile meşhûr oldu. Büyük bir âlim olduğu gibi, güçlü bir târihçi, değerli bir edib, kuvvetli bir şâirdi. Tasavvufta da ileri derece sâhibiydi. Büyük velilerin teveccühünü kazanmıştı. Şeyhülislâmlık makâmında bulunduğu sürede, dâhili ve hârici, din ve mezheb düşmanlarına karşı ilmiyle ve yazdığı kitaplarıyla mücadele etti. İbn-i Kemâl hazretleri Yavuz Sultan Selim'i olduğu gibi Kânûni SultanSüleymân'ı da Eshâb-ı kirâm düşmanı Safevilere karşı mücadeleye teşvik etti. Pâdişâhın Şâh Tahmasb'a gönderdiği mektupları, bizzât kaleme alan o idi.Ahmed İbn-i Kemal hazretlerinin herkese öğüt ve nasihat niteliğinde darb-ı mesel hâlini almış kıt'a ve beyitleri vardır."Ölümden kurtuluş yoktur cihândaO derdi çekmez olmaz ins-ü candaKişinin ömri çünkim âhir olaYeg olur kim gazâ yolunda öle""Kısmetindir gezdiren yer yer seni, Arş'a çıksan, âkıbet yer yer seni.Her ki gayrın yolunda kazdı kuyu,Kendi düştü kuyuya yüzü koyu.""Hakikat, çok yanılır söyleyen çokKi söyler bulduğun dilde kemik yok.""Kıl iyilik suya at, bile balıkBalık bilmezse bilir anı Halık"Ululuk kişiye Hak'tan atadur,Küçük görmek uluları hatâdur.""Sakla kurt enciğin derin oysun,Besle kargayı gözlerin oysun.""Kişinün kadri eldeyken bilinmez,Yerinde gevhere rağbet kılınmaz.""Kuru yaş ile âdem baş olmaz,Kişiden iş sorulur yaş sorulmaz."Duyup savt-i ilâhiden sehergâhSadâ-yı âyet-i tûlû ilâllahUyup bilmezleriyle nefs-i şâmaHatâlar itmişüz estagfirullahdörtlüğü ise tövbe husûsunda söylenmiştir