Dâvûd Patânî

İnsanın ölümü yaklaştığı vakit dört melek gelir. Bunların biri, ruhunu sağ ayağından ve biri sol ayağından ve biri sağ elinden ve biri sol elinden çekerler. Çok defa, ruhu gargara hâline gelmezden evvel (Âlem-i melekûti)yi görmeye başlar. Melekleri, yaptıkları işlerin hakikatini, âlemlerinde durdukları hâl üzere görür. Eğer dili söyler ise, onların vücudunu haber verir. Çok defa da gördüğü şeyleri şeytanın bir işi zanneder. Lisanı tutuluncaya kadar hareketsiz kalır. Bu halde yine melaike ruhunu parmak uçlarından çekerler. Soluğu ise, sanki saka kırbasından su boşalır gibi öter...
Fâcirin ruhu da yaş keçeye takılmış olan diken çekilir gibi çıkarılır ki, bunu insanların en üstünü olan Peygamberimiz haber verdi. Bu halde ölü karnını diken ile dolu zanneder. Ruhunu da sanki bir iğne deliğinden çıkıyor ve gök yere bitişiyor ve kendisi arasında kalıyor zanneder. Hazret-i Kâ'b'dan, ölüm nasıl oluyor diye sual olundu. Buyurdu ki:
"Bir diken dalını bir kişinin içerisine koymuşlar ve kuvvetli bir kimse onu çekiyor. Kestiğini kesiyor, kalan kalıyor gibi buldum."
Peygamberlerin efendisi buyurdu ki: (Elbette ölüm acılarından birinin şiddeti, üçyüz kere kılınç vurmaktan daha şiddetlidir.) İşte bu zamanda insanın cesedi terler. Gözleri sür'at ile iki tarafa gider. Burnunun iki tarafı çekilir. Göğüs kemikleri kalkar, soluğu kabarır, benzi sararır. Ruhu kalbe gelince dili tutulur. Hiç kimse ruhu göğsüne gelmiş iken konuşamaz. Bunun iki sebebi vardır. Biri, iş gayet büyük olduğundan, göğüs nefeslerle sıkışıp, daralmıştır. Görmez misiniz, insanın göğsüne vurulsa bayılır. Ancak az sonra söze kâdir olur. Çok kere de söyleyemez. İnsanın neresine vurulsa seslenir. Göğsüne vurulsa, hemen sessiz ölü gibi düşer. İkinci sebebi de, ses akciğerlerinden dışarı çıkan havanın hareketinden hasıl oluyor idi. Bu soluk ise kalmadı. Nefes alıp veremediği için, bedenin harâreti kalmaz, soğur...