Ebû Abdurrahmân Mukrî

İmâm-ı Buhâri'nin ve imam-ı Müslim'in bildirdikleri hadis-i şerifte, (Elbet bir zaman gelecek ki, benim ümmetim, İsrâiloğulları gibi olurlar. Bir çift ayakkabının birbirine benzedikleri gibi, onlara çok benzerler. Öyle olur ki, onlardan biri, anası ile zinâ etse, ümmetimden de öyle yapanlar olur. İsrâiloğulları yetmişiki fırkaya ayrıldı. Benim ümmetim de yetmişüç fırkaya ayrılır. Bunların yetmişikisi bozuk inanışlarından dolayı Cehenneme girecektir. Yalnız bir fırkası, girmeyecektir). (O fırka, hangisidir?) denildiğinde, (Benim ve Eshâbımın yolunda olanlardır) buyuruldu.

İnanışlarından dolayı Cehenneme girmekten kurtulacak olan bu bir fırkaya, (Ehl-i sünnet velcemâ'at) mezhebi denir. Yetmişiki fırkadan her biri, kendisinin Ehl-i sünnet olduğunu söylüyor. Kendisinin Cennete gideceğine inanıyor. Bu iş, söylemekle, sanmakla anlaşılmaz. Sözlerin ve işlerin, âyet-i kerimelere ve sahih hadislere uygun olması ile anlaşılır. Ehl-i sünnet mezhebi de, (Mâ-türidi) ve (Eş'ari) olarak ikiye ayrılmış ise de, ikisinin aslı bir olduğundan ve birbirlerini kötülemediklerinden ikisi bir sayılır.

Ehl-i sünnet fırkası, ibâdette ve bütün işlerde dört mezhebe ayrılmıştır. Dördünün imanı hep bir olduğundan, hepsi bir fırkadır. Bu dört mezhep, âyet-i kerimelerde ve hadis-i şeriflerde açıkça bildirilmemiş olan hükümlerde, birbirlerinden ayrılmışlardır. Hepsi, bu hükümleri anlamak için ictihâd etmiş, çok uğraşmış, başka başka anlamışlardır. Kur'an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde açıkça bildirilmiş olan hükümlerde ayrılıkları yoktur. Böyle, manaları açık ve kati olan nasslarda ictihâd yapılmaz. Açıkça bildirilmeyen, inanılacak şeylerde ictihâd ederken, yanılan affolmaz. Böyle yanılarak, itikadı bozulmuş olan yetmişiki fırkaya (Bid'at sahibi) veya (Dalâlet ehli), yâni (Sapık) denir. Fakat, bunlara kâfir denilmez. Dinde açıkça bildirilmiş olan şeylerden bir tânesine bile inanmayanın imanı gider. Kâfir olur. Yanlış ictihâd ederek imanı gidenlere (Mülhid) denir. Yetmişiki sapık fırkadan Bâtıni, Mücessime, Müşebbihe ve Vehhâbilerden bir kısmı ve ibâhiler mülhiddirler...