Ebü’l-hasen Cürcânî

İnsana önce itikadını, imanını düzeltmek, bundan sonra salih işleri yapmak lazımdır. İbadetlerin hepsini kendinde toplayan ve insanı Allahü teâlâya en çok yaklaştıran şey namazdır. Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem), "Namaz dinin direğidir. Namaz kılan kimse dinini kuvvetlendirir. Namaz kılmayan, elbette dinini yıkar" buyurdu. Namazı doğru dürüst kılmakla şereflenen bir kimse, çirkin kötü şeyler yapmaktan korunmuş olur. Ankebût sûresinin kırkbeşinci âyetinde meâlen, "Doğru kılınan namaz, insanı fahşâdan ve münkerden herhalde uzaklaştırır" buyuruldu. İnsanı kötülüklerden uzaklaştırmayan bir namaz, doğru namaz değildir. Görünüşte namazdır. Bununla beraber doğrusunu yapıncaya kadar görünüşü yapmayı elden bırakmamalıdır. Büyüklerimiz, "Bir şeyin hepsi yapılamazsa, hepsini de elden kaçırmamalıdır" buyurdu. Sonsuz ihsan sahibi olan Rabbimiz, görünüşü hakikat olarak kabul edebilir. Namazları cemaat ile ve huşû ve hudû ile kılmalıdır. Çünkü insanı dünyada ve ahirette felaketlerden, sıkıntılardan kurtaracak ancak namazdır. Mü'minûn sûresi başındaki âyet-i kerimede meâlen, "Müminler herhalde kurtulacaktır. Onlar, namazlarını huşû ile kılanlardır" buyuruldu. Tehlike, korku bulunan yerde yapılan ibadetin kıymeti kat kat daha çok olur. Düşman saldırdığı zaman askerin ufak bir iş görmesi pek çok kıymetli olur. Gençlerin ibadet etmeleri de bunun için daha kıymetlidir. Çünkü nefislerinin kötü isteklerini kırmakta ve ibadet etmek istememesine karşı gelmektedirler. Eshâb-ı Kehf, bir hicret yaparak din düşmanları arasından çıktıkları için şerefli oldular. Peygamber efendimiz bir hadis-i şerifte, "Fitnenin, fesadın çoğaldığı zamanda ibadet etmek, hicret ederek benim yanıma gelmek gibidir" buyurdu. Din düşmanlarının güçlük çıkarması, ibadetlerin şerefini arttırmakta, sevabı kat kat çoğalmaktadır. Zarar yapmak istemeleri, Müslümanlar için faydalı olmaktadır.