Emîr Cihângir Semnânî

"İlâç üç türlüdür: Birinci kısım ilâçların te'siri, fâidesi kat'idir, meydândadır. Ekmeğin açlığı, suyun susuzluğu gidermesi böyledir. Fâidesi kat'i olan ilâçları kullanmak farzdır. Te'siri kat'i olan sebeblere yapışmak vâcib, bunları kullanmayıp zarar görmek ise günâhtır. Yangını su ile söndürmek de böyledir. Te'siri muhakkak olan ilâçları kullanmamak tevekkül değil, ahmaklıktır ve harâmdır. İkinci kısım ilâçların te'siri kat'i olmadığı gibi, zan ile de değildir. Fâide ihtimâli vardır. Efsûn ya'ni, fen yolu ile tecrübe edilmemiş maddeler ve Kur'ân-ı kerimden olmayan, ma'nâsız yazılar kullanmak ve ateşle dağlamak ve fal bakarak, uğurlu sanarak kullanılan şeyler böyledir. Üçüncü kısım ilâçlar, birinci ve ikinci kısım arasında olanlardır. Bunların fâideleri kat'i değilse de, fazla zan olunur. Damardan kan alma, deriden hacâmat yapmak, müshil almak, te'sirleri şübheli olan ilâcı kullanmak böyledir. Bunları kullanmamak, harâm değildir. Çok kimseler için, bunları kullanmak dahâ iyidir. Ba'zan da, kullanmamak dahâ iyi olur.

"İLAÇ KULLANIN!.."
Tevekkül etmek için, bunları terk etmek lâzım değildir. Çünkü Peygamber efendimiz "sallallahü aleyhi ve sellem", (Ey Allahın kulları! İlâç kullanın!) buyurdu. Bir kerre de, (Her hastalığın ilâcı vardır. Yalnız ölüme çâre yoktur) buyurdu. İlâç, kazâ ve kaderi değişdirir mi dediklerinde, (Kazâ ve kader, insana ilâcı kullandırır) buyurdu. Bir hadis-i şerifte, (Bütün Meleklerden işittim ki, ümmetine söyle, hacâmat yaptırsınlar. Ya'ni kan aldırsınlar dediler) buyurdu. Bir hadis-i şerifte, (Arabi ayın onyedinci veyâ ondokuzuncu veyâ yirmibirinci günleri hacâmat olunuz ki, kan artarsa [ya'ni tansiyon yükselirse], ölüme sebeb olur) buyurdu..."