İmâm-ı Azam hazretlerinin talebesi İmâm-ı Muhammed Şeybâni'ye sordular: "Efendim! Mütehassıs olduğunuz tasavvuf bilgisinde bir kitap yazdınız mı?" Cevap olarak buyurdu ki: "Zühd ve takvâ, dünyâya meyletmemek, haram ve şüphelilerden kaçmak; ancak bütün işlerde dinin emirlerini yapıp, yasaklarından kaçınmakla, doğru bir alışveriş, bâtıl, fâsid ve mekrûh sözleşmelerden sakınmakla elde edilebilir. Bunlar da, fıkıh kitaplarından öğrenilir. Alışveriş ve başka sözleşmeler yapacak kimsenin, bunların sahih ve helâl olması şartlarını öğrenmesi lâzımdır. Bunun için, bu işlerin ilmihâlini öğrenmek, her mükellefe farz-ı ayndır. Bu farzın yerine getirilmesi için, bey' ve şirâ kitabını yazdım."

Satıştaki ve ödünç vermedeki faizi iyi anlamak için, şunlari iyi öğrenmek lazımdır:

Ağaçtaki meyveyi, kopmuş aynı meyveye satmak faiz olur. Ağaçtaki meyveyi, ağaçtaki aynı meyve ile satmak faiz olur. Buğdayı, buğday ununa ve kavrulmuş buğdaya, aynı hacimde dahi satmak faiz olur. Çünkü, buğdaydan, aynı hacimde un hâsıl olmaz. Unu ve buğdayı, ekmeğe satmak faiz olmaz. Çünkü ekmek, başka cinsten olmuştur ve sayı ile ölçülür. Menşeleri veya kullanış yerleri aynı olmayan veya insanlar tarafından sıfatları değiştirilen şeyler, aynı cinsten değildir. Meselâ hurma sirkesi ile üzüm sirkesi ve koyun eti ile sığır eti ve sütleri ve koyun yünü ile keçi kılı ve buğday ile ekmek aynı cinsten değildirler. Keçi ve koyun eti ve sütleri, faiz bakımından aynı cinstendir.

İmâm-ı Muhammed'e göre, ekmeği adet ile ve vezn ile ödünç vermek faiz olmaz, İmâm-ı Ebû Yûsuf'a göre yalnız tartı ile faiz olmaz. Susam, zeytin, ceviz, gibi, yağ çıkarılan cisimler, kendi yağları ile satıldığı zaman, yağ, cisimdeki yağ miktarından ziyâde ise caizdir ve yağın aynı miktarı yağ karşılığı olup, ziyâdesi posa karşılığı olur. Ziyâde değilse, az veya müsâvi ise veya belli değilse faiz olur.

Üzümü, şırası karşılığı ve koyunu yünü karşılığı ve meyveli ağacı aynı meyve karşılığı ve ekilmiş toprağı, çıplak toprak karşılığı ve başakta yetişmiş buğdayı, yetişmemiş buğday karşılığı, taşlı küpeyi taşsız küpe karşılığı, altınlı kılıcı veya kemeri altınsız aynı kılıç ve kemer karşılığı ve kabuklu pirinci kabuksuz pirinç ile satmak da, müsâvi veya az ise faiz olur.