Yalan söylemek haramdır, çok büyük günahtır. Ölmemek için leş yemek caiz olduğu gibi, ölümden kurtulmak için yalan söylemek de caizdir. Hazreti Sevban buyurdu ki: (Her yalan günahtır. Ancak bir Müslümana faydası dokunan veya bir Müslümanın zararını kaldıran yalan bundan hariçtir.)

Yalanın caiz olduğu yerlerden bazıları şunlardır:

1- Savaşta: Hazreti Ali (radıyallahü anh) otururken düşmanın biri, aniden karşısına kılıçla çıkıp, (Şimdi seni benim elimden kim kurtarabilir?) der. Hazreti Ali de, parmağı ile adamın arkasını gösterip (Peki dövüşelim; fakat iki kişiyle mi?) der. Düşman, arkamdaki kim diye bakınca, Ali, kılıcını çekip, düşmanını zararsız hâle getirir. Düşman, oturan insana yaptığı kendi hilesini görmeden (Bana hile yaptın?) der. Ali de, (Ama asıl sen beni gafil avlayacaktın ya) der ve şu hadis-i şerifi bildirir: (Harb hiledir.)

2- İki Müslümanı barıştırmak için: Üç günden sonra dargın durmak günahtır. Dargın olan iki Müslümanı barıştırmak için aralarını bulucu yalan söylemek caizdir.

3- İki Müslümanın aralarının açılmasını önlemek için: Araları bozulmak üzere olan iki Müslümanın aralarının açılmasını önlemek için yalan söylemek caiz olur. İyiliğe vesile olan yalan, fitneye sebep olan doğrudan makbuldür.

4- Eşi ile iyi geçinmek için: Eşler birbirini idare etmek için yalan söyleyebilir.

5- Zâlimden, bir Müslümanın bulunduğu yeri gizlemek için...

6- Müslümanın malını zalimlerden korumak için:

7- Müslümanı memnun etmek için...

8- Müslümanın günahını, sırrını ve ayıbını gizlemek için...

9- Fakire ikram için...

10- Haklı iken, karşısındakine sen haklısın demek: Eşin biri diğerine sen haklısın derse geçim olur. İkisi de ben haklıyım derse geçim olmaz.

Mesela Muaz ibni Cebel (radıyallahü anh) hazretleri, vazifesinden dönünce, hanımı (Bu kadar çalıştın, zekât topladın, bize ne getirdin?) dedi. O da, (Beni gözeten vardı, bir şey getiremedim) dedi. O, gözetenden Allahü teâlâyı kastetti. Hanımı ise, Hazreti Ömer'in (radıyallahü anh) onu kontrol eden birini gönderdiğini sandı. Hanımı, Hazreti Ömer'in evine gidip, (Muaz, Resulullahın ve Ebu Bekr-i Sıddık'ın yanında emin idi. Siz niçin onun peşine adam takıyorsunuz?) dedi. Hazreti Ömer, Hazreti Muaz'dan işin aslını öğrenince, hanımına bir miktar hediye gönderdi.