Ebü’l-Abbâs Vâsıtî

Ebü’l-Abbâs Vâsıtî hazretleri, fıkıh âlimi olup, 476 (m. 1083)’de doğdu. Bağdad’a yerleşip orada hadîs-i şerîf öğrenmekle meşgûl oldu. 552 (m. 1157) senesinde vefât etti. Kitabında şöyle nakleder:

İslâmiyette ibâdet yapmak için, niyetin büyük önemi vardır. Yapılan her işin İslâmiyete uygun olup olmadığı, niyet ile anlaşılır. Niyet o kadar mühimdir ki, İslâmiyetin emrettiği bir şey, dünya menfaati için yapılınca sahih ve makbûl olmuyor. Dünya işi sayılıyor. Herhangi bir dünya işi de, âhiret menfaati için yapılınca, ibâdet hâlini alıyor. Mümin, zevcesinin ağzına götürdüğü lokmada bile sevap kazanıyor. Bu hadis-i şerifi göz önüne alarak, düşüncesini temizleyen ve niyetini düzelten bir kimse, yemekte, içmekte ve her türlü dünya işlerinde âhiret faydasını gözeterek, sevap kazanmak fırsatını elden kaçırmaz. İnsanlar bütün işlerinde, hattâ ibâdetlerinde, dünya menfaati, maddî kazanç aramaya alıştırılırsa, menfaatperestlik hâsıl olur. Hâlbuki İslâmiyet, nefslerin böyle kötü isteklerini yatıştırmayı, maddîcilikten fedakârlık etmeyi, menfaati hakîr görmeyi, ahlâkın ve ruhun temizlenmesini, yükselmesini istemektedir. İslâmiyete uymanın, ibâdet etmenin, dünya menfaatleri üzerine kurulmayacağı, akıl sahipleri için pek meydanda olan bir hakîkattir. Böyle olduğunu aşağıdaki âyet-i kerimeler ve hadis-i şerifler de, ayrıca göstermektedir:

Şûrâ sûresinin yirminci âyet-i kerimesinde meâlen, (Âhıreti kazanmak için çalışanların kazançlarını arttırırız. Dünya menfaati için çalışanlara da, ondan veririz. Fakat, âhirette bunların eline bir şey geçmiyecektir) buyuruldu. İsrâ sûresinin onsekizinci ve ondokuzuncu âyet-i kerimelerinde meâlen, (Menfaatleri ve lezzetleri çabuk geçen, tükenen dünyayı isteyenlerden, dilediğimize, istediğimizi veririz. Âhiret menfaatleri için çalışan müminlerin mükâfâtları boldur) buyuruldu. Hûd sûresinin onaltıncı âyetinde meâlen, (Dünyada yaşamayı ve eğlenmeyi isteyenlerin çalışmalarının karşılığını bol bol veririz. Bir şeyi esirgemeyiz. Bunlara âhirette yalnız Cehennem ateşi verilecektir. Emekleri âhirette boşa gider. Yalnız dünya için yaptıkları işlerine, âhirette bir karşılık hâsıl olmaz) buyuruldu. Bir hadis-i şerifte; (Allahü teâlâdan başkası için her kim ne işledi ise, karşılığını ondan istesin, denilecektir) buyuruldu...