Hâkim Nafaka Vermeyen Fakîri Ayıramaz
Zevcesi zengin olsa bile, bunun nafakasını vermek, zevc üzerine farzdır. Zevcesi kâfir ise, nafakası yine farzdır. Nafaka, nikâhtan sonra hemen farz olur. Zevc ve zevce fakir iseler, fakir nafakası verir. Zengin iseler, zengin nafakası vermesi lâzımdır. Zengin nafakasında, zevceye, ev işlerini yaptırması için bir hizmetçi de tutması lâzımdır. İkisinden biri zengin olup, öteki fakir ise, orta hâl nafakası verir.
Nafaka, İslâmiyette, taam, kisve ve süknâ demektir. Kitapların çoğunda, yalnız taam manasına kullanılmak âdet olmuştur. Fakir olan zevcin, zengin olan zevcesine, orta hâllilere âdet olan nafaka vermesi lâzımdır. Fakir nafakası verip, aradaki farkı, zengin olunca öder. Zevce, zevcinin gücü olup da, nafaka vermediğini şikâyet ederse, hâkim nafaka tayin edip vermesini emreder. Yine vermezse, zevci hapsedip malını satarak, zevcesinin nafakasına sarf eder. Malını bulamaz ise, fakir olduğu anlaşılıncaya kadar hapiste bırakır. Boşanmalarına karâr vermez. Fakir olup veyâ kayıp olup nafakanın üçünü de veremediği için de, aralarını ayırmaz ve hapsetmez.
Şâfii mezhebinde, zevce isterse, hâkim fakir olan zevcinden ayırır. Hanefi hâkim, aralarını ayırabilmek için, Şâfii olan bir hâkimi kendine vekil yapar. Ayrılmak isteyen kadının dilekçesini buna verir. Zevce ve zevc mahkemeye getirilir. Zevce, nafaka vermediğini iki şâhid ile ispat eder ve zevc nafaka vermeye gücü yettiğini ispat edemezse, aralarını ayırır. Kayıp olan zevcin fakir olduğu anlaşılamayacağı için, ayırmaz. Hanbeli mezhebinde, kayıp olan zevcinden nafaka almadığını isbât eden zevceyi de hâkim ayırır.
Hanefi mezhebindeki hâkim nafaka vermeyen fakiri ayırmaz ise de, aylık veyâ senelik nafaka parası tespit edip, zevce zengin ise, kendi malından kullanmasını, fakir ise, zevci ölmüş olsaydı, buna ve küçük çocuklarına nafaka vermeleri farz olan zevcin ve zevcenin mahrem akrabâlarına, buna şimdi ödünç vermelerini veyâ veresiye mal satmalarını emreder. Ödünç, veresiye verecek zengin akrabâ yoksa, Beyt-ül-mâl, yani devlet verir.