Kur’ân-ı Kerîmi, Hakkını Vererek Okumak
Kıraat âlimleri, Kur'ân-ı kerimin üç şekilde okunabileceğini bildirmişlerdir:
1-Tahkik: Her bir harfin hakkını vermek, medleri mertebelerine uygun bir şekilde uzatmak, harekeleri birbirinden ayırmak, şeddeleri tam yapmak ve ayınların hakkını vermektir. Tahkik; İmâm-ı Hamza ile Versin usûlüdür.
2-Hadr: Lügat mânâsı, sür'atli okumak demektir. Kur'ân-ı kerimi tecvid kaidelerine uymak suretiyle en hızlı okuma şeklidir. Hadr'de medler asgari haddine iner. Harflerin hakkıyla telâffuz edilmelerine dikkat edilmesi lâzımdır. Sür'at sebebiyle harf-i medler kesilir, gunnenin sesi gider, harekelerin çoğu giderse, kıraat caiz olmaz. Hadr'da; idgam, ihfâ, kalkale, gunne ve medler ihmâl edilmez. Hadr ile kıraat; İbn-ül-Kesir, Ebû Ca'fer, Ebû Amr, Ya'kûb ve Kâlûn'un usûlüdür.
3-Tedvir: Tahkik ve hadr arasında bir kıraat şeklidir. Eda ehlinin çoğu katında tercih edilen bir kıraattir. İbn-ül-Âmir, Asım, el-Kisâi ve Halef'in usûlleridir.
Kıraat ilminin kitaplara nakledilmesine kadar, kıraat âlimleri, kıraat vecihlerini birbirine aktardılar. Şarkta (doğuda) ve Garbta (Endülüs'te) bu ilme önem verildi. Kırâat-i seb'a ve Kırâat-ı aşere üzerine pek çok eser yazıldı. Magrib ve Endülüs'e bu ilmi, dördüncü hicri asırda Muhammed bin Abdullah et-Talamneki getirdi, önce Mekki bin Ebi Tâlib, daha sonra da Ebû Amr Osman bin Sa'id ed-Dâni bu konuda eserleryazdılar. Ebû Amr Osman bin Sa'id ed-Dâni Müslümanlarca en çok tutulan; et-Teysir, Câmi-ul-Beyân, el-Muhkem fi nakt'ıl-mesâhif, el-Muleni gibi eserler telif etti. Kasım Muhammed bin Fire eş-Şâtıbi, ezberlenmesi ve öğretmesi kolay olsun diye et-Teysir'i manzum olarak ve her imâma ve râvisine ebced hesabına dayanan eş-Şatıbiyye diye bilinen Hırz-ül-Emâni'sini hülâsa etti. Bu eser, Müslümanlar tarafından ezberlenip ezberletildi. Basra'da ilk defa kıraat ilmini okuyup inceleyen ve eser yazan Harun bin Mûsâ el-Âver olduğu rivayet edilmektedir.
Yûsuf bin Ali bin Cebbâre'nin, Endülüs'ten doğuya geçmesiyle bu ilim Mâverâünnehr, Gazne ve şarkta yayıldı.