Muhammed Bin Gâzî
Allahü teâlâ âhıreti, dünyâda yapılan amellere, sevâbın ve mükâfatın verildiği yer yaptı. Dünyâyı da kazanç ve geçim uğrunda sıkıntı, mihnet, meşakkat ve imtihan yeri yaptı. İnsanlar kazanç husûsunda üç kısımdır. Birincisi; dünyâ geçimi kendisini âhıretinden alıkoyan kimsedir ki, helâka uğrayanlardandır, ikincisi; âhıreti kendisini dünyâ geçiminden alıkoyan kimsedir. Bu kimse, âhırette kurtuluşa erenlerdendir. Üçüncüsü ise; âhıreti kazanmak için dünyâ ile meşgûl olanlardır. Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) hadis-i şeriflerde kazanç hakkında şöyle buyurmuştur: "Günahlardan bir kısmına, maişet talebi uğrunda çekilen mihnetler keffâret olur." "Dilencilikten korunmak, aile efradına bolluk göstermek ve etrâfındakilere yardımda bulunabilmek maksadıyla, helalinden ve meşrû şekilde dünyalık taleb eden kimse, yüzü, ondördüncü gecesindeki ay gibi parlak olduğu halde Allahü teâlâya kavuşur." "Allahü teâlâ, san'atkâr olan kulunu sever." "Ticârete sarılınız. Çünkü rızkın onda dokuzu ticârettedir."
Lokman Hakim oğluna; "Ey Oğul! Helâl kazanç ile yoksulluktan korun. Yoksul düşen kimse üç musibetle karşılaşır Birincisi, din zayıflığıdır. Çünkü fakirlik, insanı kötülüğe sürükler. İkincisi, akıl zayıflığıdır. Çünkü ihtiyâç düşüncesi, insanı şaşırtır. Üçüncüsü, mürüvveti ve insanlığı kaybolur" diye nasihat etti.
Hazreti Ömer buyurdu ki: "Sizden biriniz, oturduğu yerde, 'Allahım rızkımı ver' demesin. Biliyorsunuz ki, gökten ne altın yağar, ne de gümüş."
Evzâi, bir gün İbrâhim bin Edhem ile karşılaştı. İbrâhim bin Edhem omuzunda bir miktar odun taşıyordu. Bu hâli gören Evzâi ona, "Yâ İbrâhim! Bu yaptığın nedir? Dostların senin ihtiyâcını temin ederler" deyince, İbrâhim bin Edhem; "Yâ Ebâ Amr! Böyle söyleme. Zirâ, helâl kazanç uğrunda zorluklara katlanan kimseye Cennet vâcib olur, diye duyduğum için, kendi nafakamı kendim temine çalışırım" dedi.
Ticâret, ya yetecek miktarı temin için yapılır veya servet ve mal yığmak için yapılır. Şayet, hayır ve hasenat düşünmeden, sâdece mal ve mülkünü çoğaltmak, servet yığmak için yapılan ticâret kötülenmiştir. Kendi geçimini temin etmek için ticâretle uğraşmak pek faziletlidir.