Talebenin Riâyet Etmesi Gerekenler
Talebenin riâyet etmesi gereken âdâb yedi tanedir: İlki; nefsi, kötü ahlâk ve huylardan temizlemektir Çünkü ilim öğrenmek, kalbi imâr etmekle olur. Azâların vazifesi olan namaz, nasıl necâsetten temiz olmadan olmuyorsa, bâtıni ibâdet ve kalbin ilim ile tamiri de ancak kalbi her türlü kötü sıfat ve vasıflardan, fenâ huylardan temizledikten sonra olur.
İkincisi: Dünya meşguliyetlerinden alâkayı kesmektir. Çünkü dünyâ meşguliyetleri, insanı ilimden alıkoyar. İnsan, bir anda iki şeyle meşgul olamaz. Çünkü Allahü teâlâ, onda iki kalp yaratmamıştır. Düşünce dağılınca, hakikatleri idrâk etmek zorlaşır.
Üçüncüsü: Hocaya karşı kibirli olmamak ve ona ukalâlık etmemektir. Bilhassa hastanın tabibe teslim olduğu gibi, hocaya teslim olmak lâzımdır. Sonra talebe hocasının yanında sükût ve teslimiyet üzere olmalıdır. Kendi görüşüne itibâr etmeyip, hocasının görüşüne bağlı kalmalıdır.
Dördüncüsü: Daha ilmin başında, ister dünyevi ister uhrevi olsun, âlimlerin ihtilâflarına kulak asmamalıdır. Çünkü bu, zihni zorlar. Doğru düşünceden uzaklaştırır. Meseleleri idrâk edemez. Bunun için ilk iş, hocasının kabul ettiği doğru yolu iyice anlamak ve ondan sonra, diğer mezheb ve şüpheli şeyleri araştırmaktır.
Beşincisi: Her şeyin en iyisini almalıdır. Bütün kuvvetini âhıret ilmine harcamalıdır. Önce muâmele ilmini (zâhiri ilimleri) öğrenmeli Muâmele ilmi, mukâşefe ilmini elde etmeye vesile olur. Mukâşefe ilmi muâmele ilminin neticesi ve meyvesidir. Mukâşefe ilmi de ma'rifetullaha (Allahü teâlâyı tanımaya) kavuşturur.
Altıncısı: Okumaktan gayesinin, bu anda kalbini kötü huylardan temizleyip, faziletlerle süslemek, gelecekte ise Allahü teâlâya yakın olmak ve O'nun yakınlarından olma mertebesine kavuşmaktır. Bilgisiyle, riyaset, servet, makam, düşük adamlarla mücâdele ve akranlarına üstünlük gayesi göstermemelidir.
Yedincisi: İlimlerin, gaye olan nisbetlerini öğrenip, ona göre okuyacağını seçmektir. Bütün kuvvetini, mühim olanın tahsiline sarf etmelidir. Mühimin manâsı, dünyâ ve âhıretini alâkadar edendir. Dünyâ ve âhıretin ikisini bir arada toplamak mümkün olmayınca, âhıret ilmi tercih edilir...