Yalan, günahların en çirkini, ayıpların en fenâsı, kalpleri karartan bütün kötülüklerin başıdır. Yalan, Peygamber efendimizin (sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem) en sevmediği huydur. Melek, yalan söyleyenden, yalanı sebebi ile çıkan pis koku sebebiyle yanından bir mil uzaklaşır.

Çocuğa "Sus, sana şunu alacağım" dememelidir. Almazsan, bu sözün aleyhine yalan diye yazılır. Bir şey anlatır, haber verirken, aksırmayı fırsat ve nimet bilmelidir. Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) bir hadis-i şerifte "Konuşurken aksırmak, konuştuğunun doğru olduğunu gösteren en âdil şâhiddir" buyurdu.

Kişinin üç yerde yalan söylemesine izin verilmiştir. Birincisi, harpte yalan söylemektir. Zira harp bir hiledir, ikincisi, iki kişinin arasını bulmak, iki mümini barıştırmak için yalan söylemektir. Üçüncüsü, erkeğin hanımını memnun etmek için gerektiği yerde yalan söylemesidir.

Gıybet, Müslüman kardeşini, beğenmediği bir şeyle anmaktır. Bir kimse, bir din kardeşinin arkasından açık, kapalı ve işâretle, yahut bir başkasını onun ayıplarını anlatmağa teşvikle, yahut gıybet eden kimseye hayranlık duymakla gıybet etmiş olur. Gıybet, zinâdan daha şiddetlidir ve sevapları ateşin odunu yediği gibi yer. Gıybet edeni de dinlememelidir. Çünkü gıybeti dinleyen de, gıybet günâhında gıybet edene ortaktır. Dinde sahih olan bir maksatla, niyetle, başkalarının beğenilmeyen iş ve sözlerini anlatmak ve onu bildirmek gerekiyorsa, bu durumda gıybet günâhı kalkmış olur. Bunu İmâm-ı Gazâli hazretleri beş kısma ayırmıştır. Birincisi; Müslümanı, kötülükten, günahtan menetmektir, ikincisi; zulme uğramaktır. Üçüncüsü; günâha mâni olmak ve isyan edeni doğru yola çevirmek için, yaptıklarını söylemede fayda düşünmektir. Dördüncüsü; aşikâre günah işleyen, fısk meclisi kuran, yaptığı kötülük ve çirkin işleri dile getirmekten kaçınmayan kimsenin yaptıklarını söylemek gıybet olmaz. Beşincisi; kör, topal gibi kusurunun bilindiği bir lakabla tanınan kimse için, bu isimleri kullanmak günah olmaz. Gıybet etmenin keffâreti, gıybet ettiği kimse için istiğfar etmektir.